به گزارش «کالاخبر» براساس ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر ، محصولات و کالاهای اساسی باید حداقل سه بار در بورس کالا عرضه شوند و در صورتی که خریداری برای آنها در بازار داخلی وجود نداشته باشد می توانند صادر شوند. در همین خصوص با مهرداد اکبریان رئیس انجمن سنگ آهن ایران به گفتگو نشستیم تا نقطه نظر وی را از چگونگی کمک این قانون به تامین کالا های اساسی کشور در شرایط ویژه کنونی جویا شویم.

ماده (۳۷) قانون رفع موانع تولید چه کمکی به تامین کالا های اساسی در وضعیت کنونی می‌کند؟

 اجرای درست ماده (۳۷) قانون رفع موانع تولید، باعث شفافیت در عرضه و تقاضا همچنین بهبود تصمیم‌گیری نهادهای بالادستی و شرایط بازارها می شود و ما هم آن را تایید می‌کنیم.

در کشور سالانه حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیون تن تولید سنگ آهن داریم اما مصرف به مراتب از این مقدار کمتر است.مقدار زیادی از تولیدات سنگ آهن کشور از نوع هماتیتی است که قابلیت کنستانتره سازی در ایران را ندارد چرا که عمده خط های تولید کنستانتره در ایران بر مبنای سنک مگنتیک طراحی و ساخته شده اند. تمام سنگ آهن مگنتیکی نیز در داخل مصرف نمی‌شود و همیشه مقدار سر بار تولید این محصول صادر می‌ شود. همچنین در شرایط کنونی تولید مازاد بر مصرف سنگ آهن مگنتیکی در بازار وجود دارد از این رو میبینیم میزان تولید در کشور بسیار جلوتر از مصرف است و باید راهی برای صادرات باشد چه بهتر این امر در فضای شفاف بورس کالا صورت بگیرد.

در شرایط کنونی که کشور  با مشکل صادرات مواجه است باید برای بخش هماتیتی سنگ آهن مشوق های صادراتی هم در نظر گرفته شود تا بتوانیم ورود ارز به کشور را تسهیل کنیم. از درامد حاصل هم می‌توان پروژه های صنعتی و توسعه ای را در بخش های مختلف مانند اکتشاف و... را تامین کرد. با این روش می‌توان حداقل رونق را به این بخش ایجاد کرد.

بورس چه کمکی به عرضه کالاها در کشور می‌کند؟

بورس بستر مناسبی برای کشف قیمت و شفاف سازی عرضه و تقاضا است. اگر بتوانیم معاملات را در بازار به واقعیت نزدیک کنیم می‌توانیم برنامه ریزی های مناسبی برای آینده داشته باشیم و الگوی تولید را با الگوی مصرف تطبیق دهیم. دیتا و اطلاعات به دست آمده در بورس، شفاف و روشنگر راه آینده خواهد بود میزان سرمایه گذاری و توسعه را مشخص می‌کند.

امروز وضعت کشور ویژه است و اگر اوضاع به این منوال حرکت کند در آینده هم در بحث صادرات و هم در مصرف داخلی کاهش قابل ملاحظه ای را شاهد خواهیم بود که مشکلات مارکتینگ و بازاریابی را برای شرکت ها به همراه خواهد داشت؛ اگر این اتفاق رخ دهد با کمبود تقاضا، تولید نیز باید کاهش پیدا کند. در آن شرایط اطلاعاتی نظیر درصد پایین آمدن تولید، نوسان قیمت و... را می‌توان از بورس کشف کرد و تکلیف تولید کنندگان را با استفاده از این داده ها مشخص کرد.

شرط تحقق این مهم نیز آزاد بودن بورس است. در واقع نباید در روند معاملات بورس کالا دخالتی ایجاد شود تا تولیدکننده و مصرف کننده براساس واقعیت های بازار بتوانند برای خود برنامه ریزی کنند. در واقع بورس کالا راه اندازی شد تا تولیدکنندگان از کنترل و قیمت گذاری دستوری در امان باشند اما متاسفانه همچنان در برخی مقاطع شاهد این اقدامات بیرونی در بورس هستیم که تولیدکنندگان و خریداران نیز با این اتفاق موافق نیستند. 

تفاوت بازار بورس با بازار های غیر رسمی و سنتی چیست؟

آینده اقتصاد هر کشوری چه در کوتاه مدت و چه در میان مدت و بلند مدت اقتصاد آزاد است و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و در بلند مدت باید به فکر تجارت با کشور های مختلف بود. برای تحقق این امر باید مزیت های نظیر قیمت، کیفیت، مطلوبیت و... را در کالاهای خود نسبت به رقبا ایجاد کنیم. اگر کالایی مزیت نسبی برای تولید ندارد نگه داشتن آن در سبد تولید برای جهانی شدن نه تنها موجه نیست بلکه زیان هم دارد. در این بین بورس کالا قطعا ابزار مناسبی برای رسیدن به تجارت آزاد و هدف های تعیین شده در تجارت جهانی است.

اما در ظرف مقابل، بازار های غیر رسمی  که بخش اعظم داد و ستد ایران در این بازارها انجام می‌شود، مخالف شفافیت است و قرارداد ها پشت درهای بسته با قیمت های توافقی و نامشخص بین طرفین معامله انجام می‌شود. در شرایط غیر شفاف انواع مشکلات نظیر رانت، امتیازات ویژه، بی‌خبری و غیره به وجود می‌آید که برای رهایی از این شرایطی باید به سمت تقویت بازارهای رسمی حرکت کنیم.