به گزارش «کالاخبر»، زعفران گرانترین محصول کشاورزی است که قابلیت ارزآوری بالایی دارد. در حال حاضر ایران با تولید بیش از 90 درصد از زعفران جهان، تولیدکننده برتر این محصول محسوب می شود. با کاهش شدید قیمت جهانی زعفران در دهه 1360، تولید زعفران در کشورهای اروپایی با توجه به بالا بودن هزینه های نیروی کار در این کشورها و همچنین پایین بودن سطح عملکرد زعفران، توجیه اقتصادی خود را از دست داد و در نتیجه میزان تولید کشورهای مذکور و از جمله اسپانیا به شدت کاهش یافت. در همین حال مناسب بودن شرایط کشت زعفران در ایران و پایین بودن هزینه های نیروی کار، به شکل گیری تقاضای جهانی برای تولید زعفران ایران کمک نمود و در نتیجه به مرور زمان ایران به تولیدکننده برتر این محصول تبدیل گردیده است. 

در این بین عمده تولید این محصول ارزآور حوزه کشاورزی در حالی در اختیار ایران است که از خردادماه سال جاری شاهد راه اندازی معاملات آتی زعفران در بورس کالای ایران بودیم. معاملاتی که می تواند به کشف قیمت شفاف تر و البته افزایش قابلیت پیش بینی پذیری قیمت طلای سرخ کمک کرده و ایران را به سمت تبدیل شدن به مرجع قیمتی زعفران در دنیا هدایت کند.

در همین ارتباط، محمد حسن نژاد، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با ایانا گفت: قیمت زعفران طی سال های اخیر با نوسانات زیادی همراه بوده که این نوسانات به سود کشاورز تمام نمی شد، اما در حال حاضر، معاملات آتی می تواند به بازار زعفران رونق بیشتری دهد؛ بطوریکه انتظار می رود با افزایش حجم معاملات آتی زعفران در بورس کالا و مشارکت فعالان این صنعت، شرایط تولید این محصول بهتر از قبل پیش برود.

حسن نژاد با بیان این که معاملات آتی از ابزارهای پرطرفدار و جا افتاده در بازارهای مالی دنیاست، بیان کرد: با رونق قراردادهای آتی زعفران، می توان امیدوار بود که معاملات آتی برای سایر محصولات کشاورزی نیر راه اندازی شود که شناخت فعالان این بخش و طرح مزایای آن از جمله پوشش ریسک به این روند کمک می کند.  

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه به تعریف بازار آتی پرداخت و گفت: معاملات آتی تا حدودی شبیه به معامله سلف است که کالا امروز با قیمتی مشخص برای آینده معامله می شود به طوریکه در بازار آتی نیز به مانند بازار سلف امکان معامله از قبل با قیمت توافقی وجود دارد؛ البته در بازار آتی هر دو طرف متعهد به انجام معامله ای در آینده هستند که هم وجه و هم کالا در آینده مبادله خواهد شد و برخلاف معاملات سلف که خریدار وجه معامله را پرداخت اما کالا در سررسید به او تحویل داده می شود. 

وی با اشاره به این که معاملات آتی مزایای به مراتب بیشتری را به نسبت معاملات سنتی در اختیار کشاورزان قرار می دهد، بیان کرد: معاملات سلف از گذشته به شیوه ای سنتی انجام می شد؛ اما معاملات آتی، نوین و ساختار یافته است؛ بطوریکه اتفاقی که در سلف می افتد، تبادل وجه در ابتدا و تحویل کالا در موعد مقرر بوده و معاملات با انتقال فیزیکی محصول انجام می شود؛ اما در معاملات آتی علاوه بر تسویه فیزیکی، امکان تسویه نقدی نیز وجود دارد.

این نماینده مجلس تصریح کرد: مثلا کشاورز گندم خود را می فروشد و مبلغ حاصل از فروش گندم را در همان ابتدا دریافت می‏کند، اما محصول را شش ماه دیگر به خریدار تحویل می دهد. اما معاملات آتی در واقع معامله اوراق مشتقه است یعنی ارزش آن از قیمت دارایی فیزیکی پایه مشتق می شود. با همه این تفاسیر، قراردادهای آتی یکی از ابزارهای پرکاربرد دنیا برای پوشش ریسک نوسانات قیمت ها و جذب سرمایه گذاران است که ما نیز باید مزایای این ابزار را به فعالان بازارهای کالایی اطلاع رسانی کنیم.

براساس این گزارش، قراردادهای آتی یکی از مهمترین ابزارهایی است که بورس های کالایی در سراسر دنیا جهت کمک به مدیریت ریسک نوسانات قیمتی در اختیار فعالان بازارهای کالایی قرار می دهند. به عبارت دیگر، قرارداد آتی به نوعی مهر تاییدی است بر خرید کالایی که میان تولید کننده و خریدار به امضا می رسد تا مقدار معینی کالا را با کیفیت، قیمت و در زمان مشخص معامله کنند. در این قرارداد فروشنده متعهد تحویل کالا در تاریخ تعیین شده در زمان عقد قرارداد و همچنین خریدار متعهد به پرداخت وجه در تاریخ مذکور است. در واقع قرارداد آتی می تواند به نفع اقتصاد کشور باشد و با گذشت زمان این رویه به نفع بخش کشاوزی خواهد بود. معاملات آتی زعفران در حالی از خردادماه سال جاری برای محصول زعفران  راه اندازی شده که استقبال کشاورزان و سرمایه گذاران از این معاملات باعث شده است تا نگاه منتقدان هم به سوی تایید این طرح تغییر کند.