به گزارش «کالاخبر»، یکی از سوالات متداول این است که آیا فروش آتی همان فروش سلف است؟ در حال حاضر معمولا کشاورزان تمام یا بخشی از محصول خود را به صورت سلف به خریداران می فروشند و در قبال آن تمام یا بخشی از وجه محصول خود را دریافت می کنند. آیا بازار آتی نیز همین کارکرد را دارد؟

در پاسخ ابتدا باید تاکید کرد که در بازار آتی، بورس کالا هیچ معامله ای انجام نمی دهد و تنها بستر را برای معاملات اشخاص با یکدیگر فراهم می سازد.

در بازار آتی نیز به مانند بازار سلف امکان معامله از قبل با قیمت توافقی وجود دارد. اما در بازار آتی هر دو طرف متعهد به انجام معامله ای در آینده هستند که هم وجه و هم کالا در آینده مبادله خواهد شد و بر خلاف معاملات سلف اکنون دارنده زعفران پولی دریافت نمی کند. نکته مهم این است که با توجه به اینکه اکنون کشاورز پولی دریافت نمی کند بنابراین دلیلی ندارد که قیمت زعفران نسبت به قیمت روز کمتر تعیین شود چرا که عملاً خریدار پولی نمی پردازد و مجبور نیست تا برای تامین وجه خرید خود، مثلا تامین مالی کند و از بانک یا از بازار وام بگیرد. بنابراین قیمت تعیین شده در معاملات آتی، برخلاف معاملات سلف، کمتر از معاملات نقدی نیست بلکه معمولا به اندازه سود بانکی پول محصول مورد معامله، بیشتر از معاملات نقدی قیمت روز است.

از این رو کشاورزانی که نیاز مبرم به دریافت وجه بخشی از محصول خود در زمان حال دارند میتوانند در صورت نیاز همان بخش خاص محصول خود را به صورت سلف بفروشند و بقیه محصول خود را در بازار آتی به فروش برسانند و در زمان برداشت محصول نیز نسبت به برداشت محصول و تحویل آن به خریدار اقدام نمایند. بسیار ضروری و لازم است که کشاورزان دقت نمایند که در این معاملات چنانچه قیمت محصول در بازار بالا برود باید آنان مقدار افزایش قیمت را روزانه نقدا به خریدار پرداخت نماید که این از تفاوت های مهم بازار آتی با بازار سلف است.

در بازار آتی هم خریدار و هم فروشنده باید ۱۰% ارزش معامله را در حسابی که با عنوان "حساب در اختیار بورس" و به نام خود افتتاح می کنند تودیع نمایند تا تضمین پایبندی آنان به معامله باشد. در صورتی که قیمت رشد نماید فروشنده باید حساب خود را به میزان رشد قیمت شارژ نماید و در صورتی که قیمت کاهش یابد نیز خریدار باید میزان کاهش قیمت را به حساب در اختیار بورس خود واریز نماید. به واقع انجام معاملات آتی مشابه انجام معاملات نقدی واقعی است لیکن بجای تبادل تمامی وجه و کالا، بخشی از وجه معامله با عنوان "وجه تضمین" در حساب در اختیار بورس تودیع می شود تا ضمانت انجام معامله به قیمت مذکور باشد و هر روز با بالا و پایین شدن قیمت ها، افراد سود و زیان خود را از طریق همین حساب تسویه می نمایند.

در بازار آتی در صورت کاهش قیمت ها، کشاورز می تواند میزان عدم النفع خود را تا زمان برداشت از خریداران توسط اتاق پایاپای بورس و در حساب شخصی خود دریافت نماید لیکن در صورت رشد قیمت باید این مبلغ را به خریدار بپردازد لیکن در زمان سررسید (موعد مبادله وجه و محصول زعفران) معامله با قیمت همان روز انجام می شود با این تفاوت که قبلا سود و زیان طرفین تسویه شده است.