به گزارش کالاخبر ، روز گذشته ۵۵۰ هزار تن وکیوم باتوم پالایش نفت اصفهان در قالب ۱۰ قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالای ایران مورد دادوستد قرار گرفت و به این ترتیب بخشی از نیاز صنایع به این محصول تامین و علاوه بر اطمینان فروشنده از فروش محصول در آینده سبب شد خریدار نیز از تامین خوراک و تولید محصول اطمینان حاصل کند.

روز گذشته (۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۱)، ۵۵۰ هزار تن وکیوم باتوم در قالب ۱۰ قرارداد کشف پریمیوم که ۵ مورد آن در حجم ۲۰ هزار تن و ۵ تای دیگر در حجم ۹۰ هزار تن بود به فروش رسید. این قراردادها سبب تامین نیاز خریداران تا پایان شهریور ماه سال جاری شد و به این ترتیب از اردیبهشت تا شهریور در هر ماه دو قرارداد تایید و معاملات بلند مدت روی این محصول انجام شد. شاید اهمیت این معامله آنجا باشد که بدانیم، ظرفیت تولید وکیوم باتوم به عنوان ماده اولیه تولید قیر در کشور محدود بوده و حدود ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تن وکیوم باتوم توسط پالایشگاه‌های کشور در بورس کالا عرضه می‌شود. 

از زمان راه اندازی معاملات کشف پریمیوم وکیوم باتوم در بورس کالا (۲۵ اسفند ۱۳۹۹) تاکنون (۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲)، یک میلیون و ۹۳۰ هزار تن وکیوم باتوم در بورس کالا عرضه شد که همان میزان (با وجود تقاضای ۴.۸ میلیون تن) به ارزش ۱۴.۵ همت معامله شد. در مدت مشابه تاریخ مزبور، ارزش کل معاملات پریمیوم به بیش از ۲۰.۵ همت رسید که سهم معاملات کشف پریمیوم وکیوم باتوم نزدیک ۷۱ درصد بود. در مجموع از ۲۵ اسفند سال ۱۳۹۹ تاکنون، ۳.۴ میلیون تن انواع کالا به شیوه کشف پریمیوم توسط ۱۴ تولیدکننده با تقاضای ۶.۳ میلیون تنی روبه رو شد که در نهایت ۲.۹۱ میلیون تن آن به ارزش ۲۰.۵ همت معامله شد.

 تولیدکننده‌های وکیوم باتوم در ایران از ابتدای امسال (اول فروردین ۱۴۰۱) تا ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ در بازار فیزیکی بورس کالا، ۵۵۷ هزار تن وکیوم باتوم عرضه کرده اند که با تقاضای ۸۷۰ هزار و ۶۳۰ تن روبه رو و در نهایت ۴۸۹ هزار و ۷۵۰ تن آن به ارزش ۵.۲ همت معامله شد. متوسط قیمت پایه هر کیلو وکیوم باتوم عرضه ۱۰.۴ هزار تومان و متوسط قیمت میانگین موزورن ۱۰.۶ هزار تومان بود.

نخستین قرارداد کشف پریمیوم سال جاری مربوط به معامله ۱۰۳ هزار تن شمش فولاد فولاد کاوه جنوب کیش بود که در قالب ۱۰ قرارداد صورت گرفت و تاریخ نهایی قراردادهای مربوط به آن تا اوایل اسفند ادامه می یابد.

وزارت صمت سال گذشته در جهت مدیریت هوشمند بازار و اطمینان خاطر تولیدکنندگان طرح ویژه ای را با تعریف قراردادهای کشف پریمیوم در بورس کالا آغاز کرد که صنایع فلز و مصرف کنندگان این بخش از طرح مذکور استقبال خوبی داشتند و در همین راستا معاملاتی در حوزه شمش بلوم و مس رقم خورد هرچند که وکیوم باتوم و قیر پیشتازان و آغازگران این نوع معاملات در بورس کالا شناخته می شوند.

قرارداد کشف پریمیوم به چه معناست؟

کشف پریمیوم قراردادی است که در بازار فیزیکی بورس کالای ایران معامله می‌شود و به موجب آن، طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را براساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه التفاوت توافق شده) معامله کنند.

خریدار بخشی از بهای معامله را در زمان توافق به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقباً و براساس شرایطی انجام می‌شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌گردد. مکانیسم این قرارداد به گونه‌ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه الضمان تودیع کنند.

در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ می‌ﺷﻮد و قیمت مبنا ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود. به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ زمانی بین طرفین منعقد می‌شود ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده‌اند.

اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می شود. ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ در این قراردادها از فرمول توافق شده بین طرفین و پریمیوم کشف شده در تالار قابل محاسبه است.

مزایای قرارداد کشف پریمیوم

مزیت اصلی این گونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع اطمینان خاطر دارد.

حال آنکه در قراردادی مثل سلف خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد که جنس موردنظر را پیش‌خرید کند؛ به این ترتیب بسیاری از خریداران، سرمایه مورد نیاز را برای تامین مواد اولیه مصرفی خود در اختیار ندارند، اما برای حفظ تولید آتی خود نیازمند تضمین هستند که این ضمانت به کمک قرارداد کشف پریمیوم امکان پذیر است.

ضمن اینکه فروشنده نیز این اطمینان را پیدا می‌کند که کالای تولیدی خود را در تاریخ سررسید می‌فروشد.

با معاملات کشف پریمیوم در بورس کالای ایران، هم تولیدکننده و هم خریدار اطمینان پیدا می کنند که در هر فصل، در زمینه تولید محصول و خرید مواد اولیه موردنیاز خود در بازار مشکلی نخواهند داشت و این اتفاق به طور مستقیم تولید کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

معاملات قراردادهای کشف پریمیوم که از نوع قراردادهای بلندمدت به شمار می رود، برای نخستین بار در بورس کالای ایران روی محصول وکیوم باتوم تولیدی مجتمع پالایش نفت اصفهان که امروز نیز عرضه دیگری در بورس داشت، کلید خورد.