به گزارش اختصاصی گروه مطالعات «کالاخبر»، چین در ابتدای سده بیستم دارای چندین بورس کالایی بود. این بورس ها عمدتاً در طول دهه ۱۹۳۰ از صحنه محو شدند. پس از انتظاری طولانی، نخستین بورس کالا به عنوان بازار عمده فروشی غلات زنگ ژائوی چین، در اکتبر سال ۱۹۹۰ دوباره راه اندازی شد و به دنبال آن بورس های متعدد دیگری نیز تأسیس شدند. این مسئله در طول دوره اصلاحات کشاورزی چین رخ داد؛ دوره ای که ویژگی آن، آزادسازی قیمت ها و بازار و توسعه نهادهای بازار بود. این بورس ها، مراکز معاملات نقدی و معاملات سلف بودند. نخستین بازار قراردادهای آتی کالا نیز اولین بار در ماه می سال۱۹۹۳ در رنگ ژائو تاسیس شد.
تاسیس ۴۰ بورس تا سال ۱۹۹۳
ابتدا دولت مرکزی در برابر توسعه بورس، سیاست اقتصاد آزاد را در پیش گرفت. با سرعت گرفتن تبدیل چین از اقتصادی با برنامه ریزی متمرکز به اقتصاد بازار محور، بیش از چهل بورس تا اواخر سال ۱۹۹۳ تأسیس شد. این موسسات اغلب از حمایت دولت برخوردار بودند و علاوه بر این، دولت فعالیت های آنان را تنظیم می کرد. کالاهای اصلی که در این بورس ها معامله می شدند، شامل کالاهای اساسی کشاورزی از جمله گندم، ذرت و سویا بود که از مدت ها قبل به دلیل اهمیتی که در توسعه اقتصادی و حفظ ثبات سیاسی داشتند کالاهای استراتژیک محسوب می شدند.
اما در ادامه و در دوره ای طولانی، یعنی از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ اصلاحاتی در حوزه توسعه بورس های کالایی رخ داد. دوره نخستین اصلاح شاهد کاهش تعداد بورس ها به پانزده بورس بود و در دوره دوم، تنها به سه بورس کاهش یافت: بورس کالای دالیان، بورس کالای زنگ ژائو و بورس قراردادهای آتی شانگهای؛ این سه بورس کالا هنوز هم در چین به فعالیت خود ادامه می دهند.
با تجدید ساختار شدیدی که از میانه تا اواخر دهه ۱۹۹۰ روی داد، ارزش کل موقعیت های اتخاذ شده در بورس های چین به عنوان شاخصی از ارزش کلی بازار، به شدت سقوط کرد. ولی از سال ۲۰۰۰، این بورس ها هر سال رشد خوبی داشتند به طوریکه سه بورس چین در زمره بورس های کالای برتر جهان قرار گرفت. این مسئله نمایانگر محیطی امن تر برای مشارکت سرمایه گذاران در بازارها و تحمیل یک رژیم تنظیمی قدرتمند است.
ظهور بورس کالای دالیان تنها بر پایه قراردادهای آتی
بورس کالای دالیان در فوریه سال ۱۹۹۳ به عنوان یک نهاد غیرانتفاعی و خود تنظیم گر که مالکیت آن به اعضا تعلق داشت، تشکیل شد. معامله در بورس کالای دالیان چین نیز همچون سایر بورس های کالای چین، ترکیبی از معاملات الکترونیکی مبتنی بر صفحه نمایشگر بورس و صحن معاملاتی است. هدف از این کار ایجاد فضای صحن معاملاتی و در عین حال منتفع شدن از کارایی معاملات الکترونیکی است. معاملات الکترونیکی بورس کالای دالیان چین همچنین به اعضایی که با تأسیسات بورس فاصله دارند اجازه می دهد تا با استفاده از اینترنت مستقیما در بازار شرکت کنند.
بورس کالای دالیان که با محدودیت های تنظیمی روبروست، تنها معامله ابزارهای آتی را ارایه می دهد. قبل از نخستین اصلاح در سال ۱۹۹۴، بورس کالای دالیان محصولاتی همچون دانه های سویا، ذرت، خوراک سویا، دانه نخود فرنگی، دانه آدزوکی قرمز و برنج را با سهم بازاری که رتبه پنجم چین را برای آن کسب کرد معامله می کرد. پس از دومین اصلاح، به عنوان یکی از سه بورسی که اجازه یافتند معاملات خود را ارایه دهند، بورس کالای دالیان اجازه یافت به معامله دانه سویا و خوراک سویا بپردازد.
در سال ۲۰۰۲، بورس کالای دالیان چین نخستین قرارداد آتی دانه های سویای خود را بر مبنای دانه های سویای اصلاح ژنتیک نشده روانه بازار کرد. این قرارداد بزرگترین قرارداد معاملات آتی محصولات کشاورزی در چین و بزرگترین معامله آتی های این سویا در جهان بود. در سال ۲۰۰۴، بورس کالای دالیان چین قرارداد معاملات آتی ذرت خود را در سپتامبر و قرارداد شماره ۲ دانه های سویا، یعنی سویای اصلاح ژنتیک شده را در دسامبر به بازار فرستاد. در ژانویه سال ۲۰۰۶، بورس کالای دالیان معامله قراردادهای آتی روغن سویا و در جولای سال ۲۰۰۷، معاملات پروپیلن کمتراکم خطی را که به عنوان ماده خام پلاستیک به کار می رود، آغاز کرد.
بزرگتر شدن بورس دالیان
خوک زنده، اتانول و روغن نارگیل سایر قراردادهای هستند که برای راه اندازی در این بورس در دست ارزیابی قرار داشتند. آماده سازی معاملات اختیار و قرارداد شاخص وضعیت جوی نیز در دستور کار قرار گرفت تا در صورت صدور مجوز مرجع تنظیم کننده برای این ابزار به بازار روانه شوند.
حجم معاملات بورس کالای دالیان از سال ۲۰۰۰ بیشترین حجم معاملات در چین بوده است، اگرچه بورس معاملات آتی شانگهای که عمدتا بر فلزات متمرکز است، از نظر گردش ارزش موقعیت های معاملاتی اتخاذ شده بزرگترین بورس است.
نسبت بزرگی از نقدشوندگی در بازارها توسط شرکت هایی که در مالکیت دولت هستند، تأمین می شود. این شرکت ها اجازه دارند در بازارهای داخلی و خارجی معاملات قراردادهای آتی به پوشش ریسک بپردازند. بورس کالای دالیان چین با شرکت های دولتی برای استفاده از تجربیات این شرکت ها در طراحی و توسعه بازارهای معاملات آتی که برای شرایط چین مناسب باشند، همکاری نزدیکی داشته است.
معاملات آتی ابزاری برای کمک به تجاری سازی کشاورزان خرده پا
از سال ۲۰۰۴، بورس کالای دالیان چین از حامیان قدرتمند معاملات آتی به عنوان ابزاری برای کمک به تجاری سازی کشاورزان خرده پا از جنبه های مختلف بوده است. مهمترین اقدام این بود که در ۱۰۰۰ دهکده ای که تحت پوشش این بورس بود، ۱۰ هزار برنامه آموزش و ظرفیت سازی برای کشاورزان برگزار شد و کشاورزان را در زمینه تکنیک های مدرن بازاریابی از جمله اطلاعات معاملات آتی برای راهنمایی در زمینه الگوهای برداشت محصول آموزش داد. همین برنامه پیوندهایی را میان کشاورزان و شرکت های بزرگ معاملاتی ایجاد کرد تا پوشش ریسک کشاورزان از طریق فعالیت های این شرکت ها در بازار معاملات آتی را میسر سازد.
ارسال نظر