به گزارش «کالاخبر»، اوضاع معاملات کالاها و رسیدن یک محصول از کارخانه به دست مصرف کننده نهایی در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ آنقدر وخیم بود که عملا واسطه ها حرف اول را در بازار می زدند و مواد اولیه پس از چند دست چرخیدن سرانجام با چندین برابر قیمت به دست مصرف کنندگان می رسید. اینجا بود که دولت با نگاهی به تجربیات دنیا، تصمیم به متمرکز کردن معاملات در فضایی شفاف و قابل رصد به نام بورس فلزات گرفت؛ هر چند به طور طبیعی، واسطه های قدرتمند آن زمان در برابر شکل گیری یک بازار شفاف مقاومت می کردند، اما با عزم جدی مسوولان وقت، بورس فلزات شکل گرفت.

عملکرد بورس کالای ایران طی ۱۱ سال اخیر هم نشان داد که این بازار علیرغم تمام مشکلاتی که در اقتصاد کشور با آن مواجه بود، جزو شفاف ترین ارگان هایی است که می توان بر آن استناد کرد؛ بطوریکه به اعتقاد کارشناسان و صاحب نظران، ساختار بورس یکی از شفاف ترین ساختارهای بازار عرضه و تقاضاست و بورس کالا یکی از دستاوردهای مترقی چند دهه گذشته ایران در حوزه اقتصاد به شمار می رود. حالا پرسش اینجاست که نقش بورس کالا در ایجاد شفافیت معاملات صنایع فلزی و معدنی چیست و این بستر معاملاتی طی این سال ها چه اندازه به ایجاد شفافیت و جلوگیری از بروز رانت به صنایع کمک کرده است؟ همچنین باید دید اگر محصولات فولادی و پتروشیمی با این حجم بالا طی این سال ها در بورس معامله نمی شد و دادوستد این کالاها به شیوه های سنتی انجام می گرفت، آیا آمارهای شفافی از میزان خرید و فروش وجود داشت و آیا زمینه برای معاملات پنهانی و زیرزمینی فراهم نمی شد؟

در همین ارتباط، «امیر رحیمی» مدیرعامل شرکت کالسیمین در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد آنلاین در خصوص نقش این بازار در افزایش شفافیت معاملاتی برای صنایع مختلف از جمله تولیدکنندگان فولادی و معدنی اظهار کرد: انجام معاملات کالاهای تولیدی صنایع در بستر بورس کالا قطعاً در افزایش شفافیت اقتصادی در کشور اثرگذار است و اگر تولیدکننده با سازوکار درست و منطقی در بورس کالا عرضه کند و مصرف کننده با قیمت های واقعی کالا را دریافت کند، این امر تاثیر مثبتی برای تولیدکننده و مصرف کننده دارد. این در حالی است که معامله در بسترهای غیرشفاف و به دور از سازوکار بورس بروز رانت را در پی دارد. هر چند باید برای ترغیب تولیدکنندگان برای عرضه کالاهایشان در بورس شرایط را مطابق با نیازهای آنها فراهم کرد و فضا را تسهیل کرد.

رحیمی وجود برخی مداخله ها در مکانیسم بازار را عاملی مهم در بروز سوء استفاده ها دانست و گفت: تعیین قیمتها به صورت غیرواقعی و به دور از مکانیسم عرضه و تقاضا محدودیت هایی را در بازار به وجود میآورد که تعادل بازار را بر هم می زند. به گفته وی، اعمال محدودیت و ایجاد شکاف قیمتی سبب می شود تا در بازار زمینه سوء استفاده ایجاد شود و حضور واسطه ها بین تولیدکننده و مصرف کننده پررنگ تر از گذشته شود. در چنین شرایطی، بیشترین سود به جیب دلالان می رود.

مدیرعامل شرکت کالسیمین در بیان نقش بورس کالا در ارایه قدرت پیش بینی پذیری قیمت ها برای تولیدکننده و مصرف کننده به کمک ابزارهای مالی موجود در این بازار گفت: قطع به یقین هنگامی که کالاها در ساختار بورس کالا عرضه شوند، در اقتصاد شفافیت را در پی خواهد داشت و بورس به کمک ابزارهای مالی متنوعی که در اختیار دارد می تواند قدرت پیش بینی پذیری قیمت ها را به دو طرف معامله ارایه کند. با استفاده از این نوع ابزارها هم تولیدکننده از این موضوع آگاهی می یابد که چه میزان نیاز داخلی و به چه قیمتی برای تولیداتش وجود دارد و در مقابل برای مصرف کننده این تضمین را در اختیار دارد که در آینده می تواند کالای مورد نیاز خود را با یک قیمت مشخص تهیه کند.

مدیرعامل شرکت کالسیمین تاکید کرد: بنده اعتقاد دارم که به شرط تقویت بورس کالا و در صورت عدم مداخله در سازوکار معاملاتی آن، میتوانیم یکی از بورس های کالایی فعال را در منطقه داشته باشیم. حتی می توانیم در آینده ای نزدیک امکان انجام معاملات قراردادهای آتی برای محصولات مختلف معدنی و فلزی را در بورس فراهم کنیم.  وی در خصوص امکان تحلیل سهام شرکت ها براساس آمارهای به ثبت رسیده در معاملات بورس کالا اظهار کرد: تحلیلگران بازار سهام می توانند براساس آمار و اطلاعات معاملاتی در بورس کالا برای خرید و یا فروش و عملکرد آتی شرکت ها در بازار سهام تصمیم گیری کنند. به عبارت دیگر، نوسان قیمت کالاهای تولیدی یک شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به طور طبیعی بر قیمت سهام آن شرکت نیز تاثیر می گذارد و این امر حاصل شفافیت و روندی مطلوب در اقتصاد است.