به گزارش «کالاخبر»؛ دومین نشست بررسی و تحلیل قیمت های نقدی و آتی زعفران و وضعیت عوامل موثر بر قیمت این محصول در سال جاری عصر دیروز با حضور علی شریعتی مقدم، مدیرعامل شرکت نوین زعفران، محمد اسکندری، معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا در محل بورس کالای ایران برگزار شد و کارگزاران، تحلیلگران و فعالان بازار آتی به صورت حضوری و آنلاین سوالات خود را مطرح کردند. 
طی این جلسه شریعتی مقدم میزان تولید کل زعفران در سال ۹۶ را ۳۳۸ تن اعلام کرد و گفت: ایران بیش از ۹۰ درصد از کل تولید جهان را در اختیار دارد و عرضه و تقاضای این محصول قیمت آن را تعیین می کند؛ البته همواره شرایط بگونه ای است که قیمت زعفران برداشت سال گذشته، محصول کهنه محسوب می شود و قیمت محصول نو بالاتر است. 
موجودی ۳۰ تنی در دست کشاورزان
وی با بیان اینکه از کل تولید زعفران حدود ۶۰ تا ۷۰ تن آن به عنوان سوغات و یا برای فروش به صورت چمدانی به دیگر کشورها قاچاق می شود، گفت: با توجه به موجودی انبارهای اتحادیه تعاونی روستایی و صادرات و قاچاق محصول، در حال حاضر به نظر می رسد حدود ۳۰ تا ۴۰ تن از کل تولید موجودی در اختیار کشاورزان است.
برای ورود بخش خصوصی به بازار رغبت ایجاد کنیم
وی با اشاره به موجودی زعفران در اختیار سازمان تعاونی روستایی، از لزوم سرمایه گذاری بخش خصوصی در بازار زعفران سخن گفت و افزود: بخش خصوصی در تعامل مثبت با فعالان این حوزه است؛ اما در این زمینه سازمان تعاونی روستایی و دولت نیز باید حمایت کنند تا امنیت سرمایه گذاری در این حوزه به خطر نیفتد. 
تولید محصول با کیفیت تر با صرف ۵ درصد هزینه بیشتر 
وی بر لزوم توجه بیشتر به مباحث کیفی محصول در زمان برداشت و حرکت به سمت تولید بیشتر زعفران نگین تاکید کرد و گفت: در فروش زعفران مسائل مربوط به فرآوری، بسته بندی و کیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است و در شرایطی که ۱۵ درصد بسته بندی هزینه بهای تمام شده را شامل می شود با ۵ درصد هزینه بیشتر برای افزایش کیفیت محصول برداشت شده می توان تا ۵۰ درصد قیمت فروش را بالا برد. 
وی در خصوص سوالی پیرامون راندمان تولید و قیمت تمام شده تولید نگین زعفران نیز اظهار کرد: راندمان در تولید زعفران بسیار متفاوت بوده و بازه بازی دارد. بطوریکه یک کشاورز در هر هکتار حدود ۳.۲ کیلو تولید دارد؛ اما کشاورز نمونه ای هم داریم که در هر هکتار حدود ۳۰ کیلو محصول برداشت می کند و این امر در متوسط راندمان کل تولید کشور اثر دارد. از این رو باید محاسبات دقیق تری انجام داد تا متوسط آن را به دست آورد.
وی در خصوص اثر بهای تمام شده تولید بر قیمت زعفران گفت: طی سال ۷۱ نرخ ارز نزولی شد و به همین دلیل سرمایه گذاری در بازار تولید زعفران در کشور رونق گرفت؛ بطوریکه با افزایش تولید در ایران، اسپانیا توجیه اقتصادی کاشت این محصول را از دست داد؛ از این رو توانستیم سهم اسپانیا را در تولید این محصول به دست آوریم. 
وی تاکید کرد: اگر با صرف تنها ۵ درصد هزینه بیشتر راندمان تولید را بالا ببریم، سودآوری افزایش یافته و قیمت های فروش رشد خواهد کرد. اما در این زمینه لازم است اقداماتی در حوزه آموزش، سرمایه گذاری، سیستم آبیاری و فعالیت های حمایتی دولتی انجام دهیم.
لزوم توجه بیشتر به مسائل کیفی و بهداشتی
شریعتی مقدم با اشاره به لزوم بازنگری در برخی استانداردهای مدنظر بورس افزود: در خصوص زعفران روش های نگهداری، فرآوری و خشک کردن محصول اثر زیادی بر کیفیت دارد؛ بطوریکه روش های خشک کردن و فرآوری زعفران در رنگ و بوی آن اثرگذار است. همچنین بهتر است زعفران را در جای خشک و خنک نگهداری کرد تا در طول زمان کیفیت آن حفظ شود. در این راستا باید در رابطه با منافع تولید در بخش ارتقای کیفیت، راندمان تولید و البته بهداشت محصول سرمایه گذاری کنیم تا محصول با کیفیت بدون دخالت دست و عاری از هرگونه پرز، مو، نخ و سنگ ریزه به دست مشتری برسد.
تحریک تقاضا بدون سرمایه گذاری ممکن نیست

شریعتی مقدم در خصوص طرح مباحثی پیرامون شکل گیری موج جدیدی از تقاضای زعفران در برخی کشورهای اروپایی تصریح کرد: تا حدی می توان این صحبت ها را قبول کرد. اما در تقاضا هیچ معجزه ای بدون تحریک و سرمایه گذاری در آن انجام نمی شود. چراکه معتقدم باید برای ایجاد این موج سرمایه گذاری کنیم و به ویژه در بحث فرآوری محصول در حوزه دارویی و رنگ های خوراکی بایستی زعفران و خواص آن را به کشورهای مختلف معرفی کرد. چراکه در حال حاضر استفاده از رنگ های خوراکی صنعتی بهای تمام شده کمتری نسبت به زعفران دارد و در این زمینه زعفران به دلیل ارزش بالای آن از تقاضای چندانی در صنعت غذایی برخوردار نیست. 
نوسان ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت طبیعی است
وی با بیان اینکه زعفران محصول پرنوسانی است، افزود: در سنوات گذشته قیمت زعفران تکانه های شدیدی را شاهد بوده و سرما زدگی در بازه ای از زمان موجب جهش دو تا سه برابری قیمت ها شد که این نوسانت شدید به بازار آسیب می زند. این در حالی است که بازار زعفران به ثبات قیمتی بیشتر نیاز دارد و نوسان ۲۰ تا ۳۰ درصدی در طول یکسال قابل قبول است. اما در سال جاری و با توجه به شرایط فعلی بعید است نوسان شدیدی در بازار رخ دهد. گرچه تغییرات آب و هوایی و میزان بارندگی در زمان برداشت جدید و روش های فرآوری می تواند تغییراتی را در حجم تولید و کیفیت محصول سبب شود. 
نیاز جدی به شفافیت قیمتی طلای سرخ
این فعال بازار زعفران تصریح کرد: در شرایط فعلی بازار زعفران، شفاف سازی قیمت که بستر اصلی آن بورس است به جد موردنیاز بوده و آنچه مدنظر ماست، برنامه ریزی برای رشد این فاکتور مهم توسط دولت است تا این فرصت برای زعفران ایجاد شود که استانداردسازی خود را به بورس نزدیک کرده و با حضور برندهای مختلف فعال بخش خصوصی در بورس کالا، قیمت گذاری و معاملات آن از حالت حسی به حالت علمی و منطقی و مکانیسم بازار نزدیک تر شده تا بتوانیم محصول را با کیفیت بالاتر و قیمتی واقعی صادر کنیم.  
اثر معاملات آتی بر قیمت داخلی و صادراتی
وی در خصوص اثر راه اندازی معاملات آتی زعفران بر روند قیمت ها اظهار کرد: بازار آتی زعفران حفاظتی از نوسانات قیمتی را برای بازار ایجاد کرده، چراکه برخی از فروش های ما برای تحویل در ماه های بعد بوده و تا الان ابزاری برای این معاملات وجود نداشته است که براین اساس فعالان بازار می توانند به بازار آتی رجوع کنند؛ البته هنوز این معاملات بین فعالان بازار زعفران خیلی جا نیفتاده و باید برای آشنایی آنها با معاملات آتی تلاش بیشتری شود. 
به گفته وی، قیمت های زعفران روی تابلوی بازار آتی شاید هنوز به منطق و واقعیت خود نرسیده باشد به طوریکه ارتباط بین قیمت شهریور و آبان ماه با واقعیت بازار همخوانی بالایی ندارد که این موضوع با ورود فعالان بازار زعفران به این معاملات رفته رفته برطرف می شود. 
به زودی وارد بازار آتی خواهیم شد
شریعتی مقدم در خصوص ورود شرکت نوین زعفران به بازار آتی اظهار کرد: هنوز این باور در بخش خصوصی به منصه عمل نرسیده و در واقع این بازار تجربه جدیدی است که نیاز به گذشت یک بازه زمانی و آشنایی بیشتر دارد. اما تیم مطالعاتی و تحقیقاتی ما در حال بررسی هستند که اگر حضور در این بازار منجر به کسب سود منطقی شود، به طور حتم به شکل جدی وارد معاملات آتی می شویم. در این رابطه نیاز داریم بورس کالا و کارگزاری ها بیشتر در حوزه آموزش و اطلاع رسانی برای فعالان بازار زعفران اقدام کنند. به گفته مدیرعامل شرکت نوین زعفران، در حال حاضر در بازار زعفران روابط تجاری براساس شناخت و اعتماد است و باید برای ورود به بازار آتی زعفران نیز برای فعالان این بازار اعتمادسازی لازم صورت گیرد.
توجه به بازاریابی در مقاصد نهایی
وی در خصوص وضعیت کشت زعفران در کشورهای رقیب گفت: در حال حاضر چند کشور به سمت تولید زعفران روی آورده اند و در کشور هلند نیز چند پایانه صادرات پیاز زعفران راه اندازی شده که ما از آنها دعوت کرده ایم تا در ایران سرمایه گذری کنند. اما کشورهایی از جمله افغانستان، مراکش، هندوستان و شاید چین به نوعی از رقبای ما در این بازار باشند؛ از این رو باید در مقاصد نهایی و کشورهای خریدار و هدف در بازار صادراتی بازاریابی موثرتری داشته باشیم.
لزوم راه اندازی کنسرسیوم صادراتی
وی حجم کل صادرات محصول را ۲۰۰ تن در طول سال شمسی گذشته عنوان کرد و گفت: این حجم از زعفران به ۵۰ کشور صادر می شود که چهار کشور امارات، اسپانیا، چین و ایتالیا عمده خریداران هستند. از این رو باید به سمت انجام تحقیقات بیشتر در خصوص خواص مصرف زعفران و یا مضرات استفاده از رنگ های خوراکی صنعتی انجام داده و به جهان ارایه کنیم تا همه کشورها به سمت استفاده بیشتر از این محصول روی آورند.

وی ادامه داد: بر همین اساس در بازار زعفران نیاز به معرفی بیشتری احساس می شود. بطوریکه اگر برای افزایش میزان مصرف جهانی تلاش کنیم، قیمت زعفران نیز می تواند شرایط با ثبات تری را تجربه کند. ضمن اینکه می توان به کمک بخش خصوصی کنسرسیوم صادراتی راه اندازی کرد که از قیمت و ثبات بازار حمایت کند.
راه صادرات را پیدا خواهیم کرد
وی در خصوص اثر تحریم ها بر صادرات و قیمت های داخلی گفت: با توجه به اینکه تولید زعفران به صورت انحصاری در اختیار ایران است، حتی در صورت تحریم راه صادرات محصول به دیگر کشورها را پیدا خواهیم کرد. اما اینکه محصول چگونه و توسط چه افرادی به کشورهای مقصد انتقال یابد، مهم است. ضمن اینکه قبل از موضوع تحریم ها ابهاماتی در خصوص صادرات و نرخ ارز محاسبه قیمت های خارجی وجود دارد و همه منتظر هستند تا قوانین شفاف شود.
به گفته شریعتی مقدم، بعد از خاویار، زعفران آخرین محصولی بود که طی دو ماه گذشته در سال جاری میلادی از سوی آمریکا تحریم شد و با توجه به اینکه زعفران محصولی قاچاق پذیر است، اگر نرخ ارز محاسباتی ۵ درصد پایین تر از قیمت بازار باشد، به راحتی به فرآیند قاچاق آن دامن می زند. از این رو باید سیاست های صادراتی شفاف تر شود.
معاملات ریالی
شریعتی مقدم گفت: گرچه قیمت زعفران نیز به عنوان یک محصول صادراتی از نرخ ارز تبعیت می کند، اما به دلیل محدودیت های ارزی کشور، بسیاری از شرکت های فعال در این حوزه معاملات خود را به صورت ریالی انجام می دهند تا مشکلی از بابت انتقال ارز برای آنها ایجاد نشود.
وی افزود: افزایش قیمت ارز نیز بیشتر سبب کاهش قیمت ارزی صادراتی می شود و چندان بر قیمت فروش های ریالی تاثیر ندارد و تحت تاثیر نوسانات ارزی، بیشتر هزینه های جانبی از جمله هزینه بسته بندی و سرمایه گذاری در این بازار افزایش می یابد. بطوریکه می توان گفت قیمت زعفران به دلیل ارزش بالای آن عمدتاً بر مبنای عرضه و تقاضا تعیین می شود. 
امکان عرضه ۲۰ درصد از کل زعفران تولیدی در بورس
وی افزود: در حال حاضر چند مجموعه خصوصی برای سرمایه گذاری در این حوزه اعلام آمادگی کرده اند؛ بطوریکه اخیراً برخی افراد بخش خصوصی وارد این بازار شده اند که حتی برخی از آنها متضرر شده اند و باید از آنها حمایت شود. در این زمینه بورس کالا و دولت باید مزیت هایی را برای بخش خصوصی ایجاد کنند تا تعدد شرکت های خصوصی را در بازار شاهد باشیم. از این رو، باید هدف گذاری مشخصی صورت گیرد که به عنوان مثال چه حجمی از ۳۵۰ تن تولید کل وارد بورس شود. اما اگر بازیگران بخش خصوصی وارد این بازار شوند طی یک بازه دو تا سه ساله می توان ۲۰ درصد از کل تولید را در بورس عرضه کرد و این هدف گذاری خوبی است.
این فعال بازار زعفران در خاتمه سخنان خود گفت: شاید راه اندازی رینگ صادراتی و ارزی قدری سخت تر باشد، اما می توان با تعامل سازمان تعاونی روستایی و بورس کالا و ایجاد سهولت در تضامین موردنیاز قابل ارایه به بورس، علاوه بر استانداردسازی کیفیت، سهولت حضور و معامله در بورس را برای بخش خصوصی فراهم کرد که این امر اطمینان بیشتر به خرید و فروش در این بازار را در پی داشته و می تواند بازار زعفران ایرانی را در جهان توسعه دهد.