به گزارش «کالاخبر»، به نقل از «عصر بازار»، سنگ آهن، ماده اولیه تولید فولاد بوده و ۹۸ درصد آن برای تولید فولاد به کار می‌رود؛ فولاد یکی از مهمترین فلزاتی است که همه کشورها و به خصوص کشورهای در حال توسعه برای زیرساخت‌های خود از آن استفاده می‌کنند و این از اهمیت سنگ آهن به عنوان ماده اولیه این محصول حکایت دارد.

این صنعت مهم با مشکلات واسطه‌گری در خرید و فروش سنگ آهن که باعث اختلال در تعیین قیمت‌ واقعی می‌شد و عقب افتادن بدهی‌ها و وصول نشدن آنها توسط خریداران این محصول دست و پنجه نرم می‌کرد که و به خصوص، فعالیت معادن کوچک و متوسط را تحت الشعاع قرار داده بود. به این ترتیب، اعضای انجمن سنگ آهن و شرکت بورس کالا با تلاش‌های چند ساله خود مسیر را برای عرضه این ماده معدنی مهم در بورس کالا باز کردند تا مشکلات این بخش نیز حل شده و گامی جهت توسعه آنها برداشته شود. در این راستا، نظر دو کارشناس ارشد این حوزه را جویا شده‌ایم که در زیر می‌خوانید.

مهرداد اکبریان، رئیس انجمن سنگ آهن:
توسعه صنعت سنگ آهن با ساز و کارهای بورس کالا
انجمن سنگ آهن با عرضه این محصول در بورس کالا به صورت دانه‌بندی، کنجاله و کنستانتره کاملا موافق است، چون سازوکار بورس کالا در نهایت باعث می‌شود فرآیند کشف قیمت واقعی‌تر شود و در نهایت گامی دیگر به آزادسازی قیمت‌ها نزدیک‌تر شویم. همچنین به دلیل اینکه زنجیره تولید فولاد کامل نیست و این صنعت از سوی بانک‌ها حمایت کافی ندارد، ورود آن به بورس کالا بسیار مفید خواهد بود.

باید در نظر داشت که بورس کالا نگرشی کلی نسبت به کالاهای عمومی دارد و بنابراین، بهتر است این نهاد ملی، تمهیداتی برای ورود شرکت‌های کوچک و متوسط نیز بیندیشد. شرکت‌های معدنی بزرگ مثل چادرملو و گل گهر، توان ارائه ضمانت‌های لازم به بورس کالا را دارند، اما زمانی که عرضه‌کننده جزء شرکت‌های متوسط یا کوچک در امر تولید یا توان مالی باشد، نمی‌تواند به صورت دائمی محصولات خود را عرضه کند یا ضمانت‌نامه ارائه دهد. بنابراین بورس کالا می‌تواند با راهکارهای جدید، تسهیلات ورود این شرکت‌ها را نیز فراهم کند.

علاوه بر این، اکنون در بازار آزاد سنگ ‌آهن شاهد نوعی از داد و ستد هستیم که طی آن بین فروشنده و خریدار توافق انجام می‌شود؛ به عنوان مثال، گاهی یک کارخانه کنستانتره‌سازی به دلیل مشکلات نقدینگی نمی‌تواند از معادن سنگ آهن خریداری کند، بنابراین دچار مشکلی می‌شود که ادامه‌دار است و در حلقه‌های تولیدی دیگر مثل گندله‌سازی و غیره نیز تاثیر خواهد گذاشت. این شرکت‌ها برای حل مشکلات خود به صورت انفرادی قرارداد تهاتری امضا می‌کنند؛ در این راستا، بورس کالا می‌تواند در کنار فرآیند معاملاتی اصلی خود، معاملات تهاتری نیز داشته باشد.

همچنین بورس کالا می‌تواند به صنایع کمک‌های بیشتری کند و با ساز و کار سلف خرید و پیش‌خرید محصولات، به تامین مالی رونق بیشتری دهد. باید توجه داشت که این اقدامات در یک یا دو سال اول عرضه سنگ آهن در بورس کالا لازم خواهد بود و در سال‌های دیگر این بازار راه خود را پیدا خواهد کرد.

قیمت‌گذاری سنگ آهن در بورس کالا تاکنون بر اساس قیمت پایه شمش فولاد خوزستان بود که در اساس مشکل دارد؛ چون سنگ آهن صنایع بالادستی شمش و آهن اسفنجی محسوب می‌شود، اما شرایط تولید و فروش شمش فولاد با سنگ آهن متفاوت است. بنابراین نمی‌توان در قیمت‌گذاری این دو محصول را به هم متصل کرد و محصولات تولیدی در زنجیره فولاد باید با گروه خود مقایسه قیمتی شوند. اما قیمت پایه عرضه سنگ آهن در بورس کالا نیز مورد بحث است و احتمال این وجود دارد که بر اساس قیمت دولتی تعیین شود.

افزون بر این، فروش سنگ‌آهن، قدمی برای ورود همه حلقه‌های زنجیره فولاد در بورس کالا است تا قیمت آنها به صورت واقعی کشف شود. پیش از این، فولادسازان نیز تولیدات خود را در بورس کالا توزیع می‌کردند و از امتیازات این نهاد برخوردارند، بنابراین، از عرضه سنگ آهن حمایت می‌کنند؛ اما ممکن است مجبور شوند در ابتدا مواد اولیه خود را با قیمت بیشتر از قیمت جاری خرید کنند.

سجاد غرقی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی و مدیرعامل متما:
بورس کالا، زنجیره فولاد را به استانداردهای جهانی نزدیک می‌کند

تشکل‌ها و انجمن‌ سنگ معدنی طی چند سال گذشته با هدف کشف قیمت واقعی و جلوگیری از مداخلات غیرضروری دولت در قیمت‌گذاری برای عرضه در رینگ داخلی بورس کالا تلاش کردند. این در حالی است که قیمت سنگ آهن تاکنون بر اساس شمش فولاد خوزستان تعیین می‌شد که رقابتی نبود؛ سرانجام مذاکرات تولیدکنندگان سنگ آهن باعث شد قیمت‌ها به جای تعیین دستوری با مکانیسم عرضه و تقاضا در بورس کالا کشف شوند.

فولاد محصولی جهانی است و از آنجا که بازار در مسیر نزدیک شدن به استانداردهای جهانی حرکت می‌کند، تولیدات زنجیره فولاد نیز باید به استانداردهای جهانی نزدیک شود که قیمت‌گذاری بهتر و شفاف در بورس کالا به این روند کمک خواهد کرد. آغازگر این قدم بسیار خوب، انجمن سنگ‌آهن بوده است؛ بورس کالا نیز از دی سال ۱۳۹۵ آمادگی خود را اعلام کرد و تاکنون مقدمات و اصلاح چارچوب آن در حال انجام بود که اکنون پس از نهایی شدن اقدامات مربوطه، وزارت‌ صنعت، معدن و تجارت نیز حمایت خود را اعلام کرد.

ورود همه شرکت‌های بزرگ و کوچک به بورس کالا حائز اهمیت است، اما با توجه به اینکه معادن کوچک از بهره مقیاس بهره‌مند نیستند، باید بیشتر حمایت شوند؛ چون از نظر تامین خوراک صنایع پایین‌دست و نیز اشتغال‌زایی اهمیت بسیاری دارند و این در حالی است که پیش از این، حاکمیت به دلیل کوچک بودنشان به آنها توجهی نداشت.

انجمن سنگ آهن یکی از کلیدهای توسعه صنعت معدن را معادن کوچک و متوسط یا SME‌ها می‌دانست که اکنون ورود این معادن به بورس کالا می‌تواند در این مسیر کمک کننده باشد. بورس کالا با تامین مالی SMEها از طریق اوراق سلف و آتی می‌تواند بسیار سودمند ظاهر شود؛ چون بازه زمانی تولید معادن کوچک بیشتر از کارخانه‌های بزرگ است و بنابراین پیش‌خرید محصولات شرکت‌های متوسط و کوچک در بورس کالا می‌تواند با تامین مالی و افزایش سرمایه در گردش مشکل این بخش را نیز حل کند.

حرکت کل بازار به سمت چارچوب‌های رقابتی در بلندمدت به سود کل زنجیره خواهد بود و این در حالی است که احتمالا در کوتاه یا میان‌مدت قمیت‌ها نسبت به نرخ رقابتی بالاتر باشد.اما با اصلاح مکانیزم کشف قیمت، مداخله غیر ضروری و سوبسیدها حذف خواهد شد و در نهایت مشکلات باقی مانده با مذاکره بین خریدار و فروشنده حل خواهد شد.