«پایگاه خبری بورس کالای ایران»، یکی از مشکلات فعلی کشور روند رو به رشد افزایش جمعیت در کلان شهرها و مهاجرت جوانان روستایی خصوصا جوانان تحصیل کرده به شهرها است. ریسک موجود در بخش کشاورزی، عدم سرمایه گذاری مناسب در این بخش، درآمد ناکافی و ناعادلانه در مقایسه با بازار واسطه گری و دلالی باعث شده، جوانان روستایی علاقمند به کار در شهرهای اقماری خود گردند. به این ترتیب هر ساله با فارغ التحصیل شدن تعداد زیادی از جوانان و عدم وجودشغل مناسب با رشته تحصیلی آنان، نرخ بیکاری فارغ التحصیلان با مدارک عالی از نرخ بیکاری افراد عادی بالاتر رفته و روز بروز این شکاف عمیق تر می شود. بررسی های آماری نشان می دهد جمعیت دارای تحصیلات عالی که در سال 1365برابر 6.2 درصد بوده در سال 85 به 10.1درصد و در سال 1390 این نرخ به 15.3درصد رسیده است .علی رغم اینکه کشور در دهه 60 با کمبود شدید نیروی کار با تحصیلات عالی مواجه بود، در دهه 80 و 90 با وفور نیروی کار با تحصیلات عالی روبرو شده ایم که طبق پیش بینی انجام شده این روند در سالهای آتی تقویت خواهد شد .

با توجه به رکود اقتصادی و تحریم های موجود و وضعیت بیکاری و اشتغال نامناسب برای این قشر تحصیل کرده، چنانچه چاره اندیشی صورت نگیرد در آینده کشور با بحران مواجه خواهد شد که نتیجه آن سرخوردگی اجتماعی و بحران امنیتی خواهد بود. یکی دیگر از مشکلات این قشر، عدم وجود مهارت های لازم است که با بازار کار فعلی تناسب ندارد؛ به این ترتیب جستجوی مداوم بازار کار فعلی برای افراد با مهارت های شغلی به جای مدرک بالای تحصیلی نیز از معضلات اشتغال این قشر به شمار می شود. با توجه به اینکه از سال  65 تا 90 حدود افراد تحصیل کرده سه برابر رشد آماری داشته اند این موضوع نشانگر این حقیقت است که نرخ بیکاری این قشر با روند صعودی در حال پیشی گرفتن از نرخ بیکاری در کل جامعه است.

در این بین بازار سرمایه نقش بسیار مثبت و اساسی در عملیات تجاری و بازرگانی و اشتغال افراد تحصیل کرده به خصوص افراد با مهارتهای خاص مالی، اقتصادی، بازرگانی و بازاریابی داشته است. شایسته است مد نظر داشته باشیم که بورس کالای ایران با معاملات فیزیکی و مشتقه در حال فعالیت، توانسته ضمن تسهیل در امر فعالیتهای تجاری و بازرگانی، در زمینه اشتغال افراد متخصص و متبحر نیز کارایی قابل توجهی داشته باشد.

معاملات به سبک سنتی که متاسفانه هنوز هم در بخش کشاورزی و گاهی نیز در صنعت در حال انجام است، ضمن عدم شفافیت با روش بسیار کند و نامعقولی صورت می گیرد در حالیکه این گونه معاملات در بورس کالا ضمن برخورداری از شفافیت لازم، بسیار سریع و به دور از هرگونه انحراف انجام می شود.

چک های برگشتی در بازار سنتی نمایانگر این حقیقت است که در بازار سنتی تقلب، فریب و عدم شفافیت در کیفیت و کمیت کالا وجود دارد که بیشتر به ورشکستگی صاحبان کالا منجر میگردد، در حالیکه در بورس کالا شفافیت و سالم بودن معاملات از اصول اولیه است.

وجود بالغ بر 80 شرکت کارگزاری که هرکدام توانسته چندین نیروی فارغ التحصیل متبحر را جذب نماید، ایجاد آموزش های لازم مهارتی در این بازار چنان در جذب نیروهای فارغ التحصیل اثر گذاشته که به تبع آن عرضه کنندگان کالا نیز از نیروهای متخصص استفاده نموده و مجموعا در جهت اشتغال سهم بسزایی داشته اند. در این شرایط توصیه می شود، چنانچه دولت در وزارتخانه های ذیربط واحدهایی در ارتباط با بازار سرمایه ایجاد نمایند و تلاش گردد کلیه مایحتاج قابل تامین از طریق بازار سرمایه و بورس کالا صورت گیرد و معاملات الکترونیکی جای معاملات سنتی را پر کند، علاوه بر رشد اشتغال و تربیت نیروی کار حرفه ای، شاهد تسریع در امور بازرگانی و تجاری خواهیم بود. همچنین بورس کالا با امکان و راه اندازی معاملات آتی و آنلاین، نه تنها باعث سرعت و امنیت در تجارت شده است، بلکه می تواند اشتغال خانگی نیز بوجود آورد بطوریکه فارغ التحصیلان بتواند از این ابزارهای مالی جهت کسب درآمد استفاده نموده و خود اشتغالی ایجاد نمایند. دست آخر اینکه بورس کالای ایران با ایجاد شفافیت، قیمت منطبق بر عرضه و تقاضا و آماده سازی معاملات بصورت نقد، نسیه، سلف و همچنین ایجاد بازار مشتقه جهت انجام معاملات آتی و اختیار معامله ، پوشش ریسک تامین مالی برای تولید کنندگان از طریق ایجاد ابزارهای نوین مالی، فراهم سازی تسهیلات مالی برای خرید و فروش، بهبود فضای کسب و کار، گسترش صادرات و تحول در نظام گمرکی و مالیاتی و انحصار زدایی از بازار در تغییر ساختار بازار سنتی به بازار مدرن الکترونیکی نقش مهم و بسزایی ایفا نموده که سرعت و صحت در معاملات ، گسترش فعالیتهای بازرگانی و تجاری و بالا بردن سطح اطلاعات تولیدکنندگان از بازارهای خارجی را می توان اثرات بورس کالا در رشد کار و اشتغال و تجارت دانست.

*دکتر مژده مولایی، مدیرعامل کارگزاری توسعه کشاورزی