به گزارش«پایگاه خبری بورس کالای ایران»، توسعه ابزارهای نوین می‌تواند، علاوه بر عمق دادن به بازارها، سبدی متنوع از ابزارها را برای کسب سود و پوشش ریسک، پیش روی فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران قرار دهد. همچنین تجربه نشان داده، وجود این ابزارها برای کاهش نوسانات قیمتی کالاها در بازار نقدی بسیار موثر است و می‌تواند فعالیت نوسان‌گیران و واسطه‌ها را به سمت تولید هدایت کرده و به تبع آن از هیجانات قیمتی و لطمه به بازارهای فیزیکی بکاهد.
بر همین اساس و برای آشنایی بیشتر با عملکرد این ابزارهای نوین با مسلم پیمانی، مشاور سازمان بورس و اوراق بهادار به گفت‌وگو نشسته ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
با ایجاد و توسعه معاملات آتی، گواهی سپرده و به تازگی قرارداد اختیار معامله یا آپشن سکه طلا در بورس کالای ایران، به نظر می‌رسد قدرت انتخاب سرمایه‌گذاران بازار طلا برای تعیین شیوه سرمایه‌گذاری و پوشش ریسک معاملاتشان بالا رفته است؛ نظر شما چیست؟
در حال حاضر، طلا به عنوان محصولی که به صورت سنتی، مردم علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری روی آن دارند، در بورس کالای ایران دارای سه ابزار مالی یعنی معاملات آتی، گواهی سپرده و معاملات اختیار معامله یا آپشن است که این ابزارها می‌توانند ریسک‌های قیمتی سکه طلا را کنترل و در عین حال سودآوری مناسبی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند. این در حالی است که اکنون این ابزارها در بورس کالا با استقبال مناسبی از سوی سرمایه‌گذاران همراه شده که یکی از دلایل اقبال مردم به ابزارهای مشتقه سکه طلا، نقدشوندگی بالای این محصول است. در واقع، طلا از دیرباز این خصوصیت را داشته که هر لحظه در بازار، بتواند به پول نقد تبدیل شود.
نکته بعدی، نگاه فرهنگی عموم به‌ویژه ایرانیان به طلا و سکه است. در واقع، از نگاه مردم، این محصول به عنوان یک سرمایه‌گذاری ایمن در نظر گرفته می‌شود و همواره از گذشته تاکنون ارزش خود را حفظ کرده است. همچنین سکه طلا در زندگی روزانه مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بسیاری از مراسم به عنوان هدیه داده می‌شود. بنابراین، اگر خانواده‌های ایرانی قصد خرید سکه طلا را در زمان مشخصی داشته باشند، می‌توانند در صورت داشتن دانش کافی از معاملات آتی، سکه را با قیمتی مشخص برای تحویل زمان مورد نظر برای مثال چند ماه آینده خریداری کنند یا با استفاده از معاملات اختیار معامله، اختیارخرید سکه طلا را در زمانی مشخص و به قیمت تعیین شده، به دست بیاورند. این در حالی است که اگر خانواده‌ها قصد سرمایه‌گذاری هم داشته باشند، ابزارهای مشتقه به عنوان یکیاز ابزارهای مهم سرمایه‌گذاری می‌توانند، ریسک نوسانات قیمت این فلز پر ارزش را پوشش دهند.
از سوی دیگر، تنها معاملات اختیار خرید و فروش نیستند که توانایی پوشش ریسک نوسانات قیمتی طلا را دارد، بلکه گواهیسپرده و معاملات آتی سکه طلا هم در این زمینه وجود دارند کهمی‌توان با بهره‌گیری از آنها در کنار معاملات اختیار، بازار بزرگ و نظام‌مندی را برای سکه طلا ایجاد کرد.
آیا عامه جامعه می توانند به صرف داشتن نقدینگی مطلوب به معاملاتی مانند آپشن طلا در بورس کالا وارد شوند؟
نکته مهم این است که سرمایه‌گذارانی که خواهان به دست آوردن سود هستند، می‌توانند با افزایش دانش، بازدهی مناسبی را از معاملات آتی، گواهی و قرارداد اختیار معامله طلا به دست آوردند. اما لازمه کسب سود در بازارهای مالی، دانستن قواعد بازی است. به عنوان مثال، اختیار معامله یا آپشن، معروف به داشتن خصوصیت اهرمی هستند و بهره گیری از آن نیازمند دانش است. به این معنی که معاملات اختیار، امکان کسب سود زیاد را به همراه ریسک بالا به صورت همزمان با هم دارد. به این ترتیب، طبیعی است که هر چه سرمایه‌گذار ریسک بیشتری را بپذیرد، احتمال کسب بازده بالاتر نیز برای وی به وجود آید.
ابزارهایی مانند معاملات اختیار معامله و معاملات آتی دارای ویژگی اهرمی هستند؛ به این معنی که مثلا ممکن است، نرخ سود و زیان سکه تنها ۵ درصد باشد، اما در صورت وجود این ابزار، این امکان وجود دارد که سود و زیان سرمایه‌گذار چند برابر شود. به این ترتیب، اگر پایه نوسانات بازار سکه طلا کوچک باشد، در ابزارهای اهرمی این نوسانات بالا می‌رود اما فعالان بازار باید به این نکته توجه کنند که بازدهی بالا ابزارها، نتیجه ریسک‌پذیر بودن آنها است.
بنابراین، استفاده از ابزار اختیار معامله، به افراد عادی و ناآشنا به قوانین و اطلاعات بازار سرمایه، توصیه نمی‌شود. برای مثال، اگر قیمت یک میلیونی سکه طلا به ۹۰۰ هزار تومان برسد، دارنده سکه۱۰۰ هزار تومان زیان می‌کند، اما شخصی که با استفاده از قرارداد اختیار معامله ۱۰ موقعیت فروش گرفته است، یک میلیون تومان زیان خواهد کرد. این در حالی است که برعکس این مورد هم وجود دارد و می‌توان سود ۱۰ برابری کسب کرد. همچنین، در معاملات اختیار یا آپشن اگر شخصی سمت اختیار فروش یا خرید قرار داشته باشد، به محض اینکه نوسانی در دارایی پایه ایجاد شود، به روز رسانی حساب برای آن فرد انجام خواهد شد و وجه تضمین آن شخص مورد بازبینی قرار می‌گیرد. به این ترتیب، زیان در زمان خاص پرداخت نمی‌شود، بلکه به صورت روز به روز از حساب کسر می‌شود و در صورت نپرداختن، مشمول فروش موقعیت، خسارات و... می‌شود.اما با همه این اوصاف، سود بالای این ابزار همیشه برای سرمایه گذاران جذاب بوده و خواهد بود. در ضمن افراد عامه جامعه که دانش کافی از معاملات و تحلیل بازار های مالی طلا ندارند نیز به زودی می توانند برای سرمایه گذاری به سراغ صندوق طلا بروند که ظرف هفته های آینده از این بازار جدید رونمایی می شود.
در خصوص معاملات اختیار معامله یا آپشن بیشتر توضیح می دهید؟
معاملات اختیار معامله یکی از ابزارهای مهم مدیریت ریسک و پوشش خطر در بازار سهام یا کالاست. پیش از این بورس کالای ایران معاملات آتی سکه را راه اندازی کرد که این ابزار نیز مانند آپشن یا اختیار بود؛ با این تفاوت که آپشن از آتی کاربردی‌تر و کارکردهای آن بیشتر است. در آپشن تعهد و اختیار هر دو مورد استفاده قرار می‌گیرد، در حالی که در معاملات آتی تنها تعهد وجود دارد.
از گذشته همواره انتقادات زیادی از نبود آپشن در بازار سرمایه ایران مطرح می‌شد و با توجه به این موضوع راه اندازی این ابزار با استقبال خوبی مواجه شد. همچنین دو دسته از فعالان بازار می‌توانند از آپشن استفاده‌های مناسبی داشته باشند که در مرحله نخست سرمایه گذارانی هستند که می‌خواهند پوشش ریسک خود را به حداقل برسانند و دسته دوم سرمایه‌گذارانی که قصد سودآوری دارند. در واقع هم نوسان‌گیرها و هم سرمایه‌گذاران محتاط می‌توانند از این ابزار برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند. سکه طلا، اولین محصول در بورس کالا است که آپشن برای آن راه اندازی شده و ایجاد قراردادهای آپشن بر پایه دارایی های دیگر نیز در دستور کار قرار دارد.
آیا این معاملات آتی نقشی در کنترل واسطه گری در بازارسکه داشته است؟
ارزش معاملات آتی سکه از سال ۸۷ تاکنون به بیش از ۱۲۴هزار میلیارد تومان رسیده است. در واقع، این رقم نشان از آن دارد که این معاملات توانسته در انتقال بخشی از واسطه گری ها در معاملات نقدی و فیزیکی به بازار آتی تاثیرگذار باشد. از طرفی کارکرد مهم قراردادهای آتی، پوشش ریسک نوسانات قیمت است و به طور حتم فعالان بازار طلا در طول این سال ها بارها با اتخاذ موقعیت های مناسب در بازار آتی سکه، ریسک خود از نوسانات قیمتی را پوشش داده اند.
از طرفی یکی از مهمترین اهداف شکل‌گیری چنین ابزارهایی سودآوری بیشتر است. وجود ابزارهای متنوع، می‌تواند طیف وسیع‌تری از افراد را به سمت بازار سرمایه جذب کند. این در حالی است که تک ابزاری بودن یک بازار از نظر ریسک و بازده،خیلی جذاب نخواهد بود و شکل‌گیری یک ویترین متنوع مالیاز نظر وجود ابزارها مانند آتی، گواهی و آپشن، می‌تواند بر جذب سرمایه‌گذاران تاثیرگذار باشد.
همچنین سرمایه‌گذاران می‌توانند از ترکیب ابزار مشتقه مختلف برای سرمایه‌گذاری روی سکه استفاده کنند. مثلا یک خریدار در بازار آتی، سکه خریداری و در بازار ابزار اختیار معامله موقعیت فروش می‌گیرد و به این ترتیب ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش می‌دهد.
برای معرفی یک ابزار مالی جدید و پیچیده، انتخاب محصول از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به نظر شما انتخاب سکه را برای معرفی معاملات آپشن مناسب بود ودر آینده قرارداد اختیار معامله برای کدام یک از محصولات راه اندازی می‌شود؟
سکه به دلیل جذابیت بالا بهترین محصول برای معرفی یک ابزار جدید در بورس کالا بود؛ در این خصوص گزینه‌های زیادی مانند محصولات کشاورزی مطرح شد، اما در نهایت با توجه به تجربه موفق سکه در معاملات آتی، تصمیم به بکارگیری ابزار مشتقه برای سکه گرفته شد.
در حال حاضر، برای راه‌اندازی قرارداد اختیار معامله بر روی ذرت، صحبت‌هایی مطرح شده و می‌توان این وعده را داد که به زودی در بورس کالای ایران شاهد راه اندازی بازار آتی و آپشن بر روی سایر دارایی‌ها نیز خواهیم بود.
ارسال نظر