به گزارش « کالاخبر »، علی نقوی ، مدیر عامل بورس انرژی در مراسم راه‌اندازی معاملات قرارداد آتی در بورس انرژی با مهم دانستن آغاز به کار بازار معاملات قراردادهای آتی نفتا و متانول گفت: این موضوع می‌تواند راه را برای راه اندازی معاملات قراردادهای آتی سایر فرآورده‌های نفتی و حامل‌های انرژی در بورس انرژی رقم زند.

به گفته نقوی، بورس انرژی می‌تواند با ایجاد مرجع قیمت در منطقه، دریچه‌ های جدیدی را برای فروش و صادرات فرآورده‌های نفتی بگشاید. بورس انرژی امیدوار است بازار آتی انرژی، به افزایش شفافیت و پیش بینی پذیری  اقتصاد کشور کمک کند.

مدیرعامل بورس انرژی همچنین عنوان کرد: مطابق اسناد بالادست، سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و قوانین توسعه‌ای در متون های قانونی، برای مقابله با ضربه پذیری درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز به راهکارهای متفاوتی همچون تنوع سازی در فروش، متمرکز شدن بر شفافیت در اقتصاد و جلوگیری از زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری و ارزی تاکید شده است.

علی نقوی با بیان اینکه در قوانین مربوط به خروج غیرتورمی اقتصاد از رکود و قانون برنامه ششم توسعه و بودجه های سنواتی در اولویت دهی به مکانیزم بورس انرژی در معاملات حامل‌های انرژی تاکید شده است، گفت: همه این اقدام‌ها نشان دهنده عزم جدی برای توسعه این بخش است. اقدامات مزبور نشان از تکلیف سیاست‌گذار بر دوش بورس انرژی دارد. البته بورس انرژی ایران از سال های گذشته برنامه ریزی برای توسعه زیرساخت های قانونی و فنی را در راستای اجرای سیاست های مذکور  در دستور کار قرار داده و راه اندازی معاملات قراردادهای آتی هم بخشی از همین برنامه هاست.

عملکرد بورس انرژی به روایت آمار

وی با اشاره به سالروز تأسیس بورس انرژی در ۱۹ اسفند سال ۹۱ که با معامله برق، قطران و زغال سنگ آغاز شد، افتتاح تابلوی معاملات قراردادهای آتی نفتا و متانول در بورس انرژی در این تاریخ را به فال نیک گرفت. نقوی در ادامه به گزارش عملکرد بورس انرژی پرداخت.

در  ۹ سال گذشته بورس انرژی ایران در راستای مأموریت خود که ساماندهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حامل های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر آن بوده، توانسته نقش مناسبی در توسعه صادرات فرآورده ها و افزایش شفافیت ایفا کند؛ بطوری که بیش از ۴۰ میلیون تن انواع فرآورده ها در این بورس مبادله شد که ۲۷ میلیون تن آن به آن سوی مرزها صادر شد. از ۲۷ میلیون تن فرآورده صادراتی، معامله ۲۰ میلیون تن آن (نزدیک ۷۵ درصد) در میانه سال های ۹۸ تا ۱۴۰۰ بود.

مدیر عامل بورس انرژی درباره ارزش معاملات این بورس طی سال جاری گفت: از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون نیز بیش از ۵ میلیون و ۱۱۸ هزار تن انواع فرآورده در رینگ صادراتی و ۲ میلیون و ۲۶۰ هزار تن انواع فرآورده در رینگ داخلی به ارزشی بالغ بر یکصد هزار میلیارد تومان معامله شده است که ارزش صادرات صورت گرفته از مسیر بورس انرژی ایران در سال ۱۴۰۰ بیش از ۳ میلیارد دلار بوده است.

به گفته نقوی با عرضه های منظم و مستمر عرضه کنندگان (همچون شرکت ملی پالایش و پخش، ملی گاز و نفت ستاره خلیج فارس) ارزش مازاد درآمد ناشی از رقابت در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۸۴۶ میلیارد تومان (درحدود ۳۶ میلیون دلار) رسید که این مازاد درآمد رقابت در سال ۹۹ درحدود ۲۴۵ میلیارد تومان (۱۱ میلیون دلار) بود. ارزش مازاد ناشی از رقابت، تفاوت بین قیمت پایه اعلامی و کشف قیمت ناشی از رقابت است که این ارزش بدون بستر بورس انرژی به دست نمی‌آمد.

نقوی تصریح کرد: با سازوکار عرضه و تقاضا در شرایط رقابت در بورس انرژی، درآمد بیشتری نصیب عرضه‌کنندگان که عمدتاً شرکت‌های متعلق به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی است، می‌شود. از این رهگذر منافع حاصله هم به بیت المال و هم به بازنشستگان کشور می رسد. با قیاس میان حجم عرضه صورت پذیرفته در بورس انرژی و نسبت کل میزان فروش صورت پذیرفته می‌توان به ظرفیت مالی ایجاد شده پی برد. قاعدتاً درصورت استمرار و نظم بخشی به عرضه سایر فرآورده ها از مکانیزم بورس انرژی، این مازاد درآمد ناشی از رقابت نیز با اعتماد خریداران و افزایش تعداد آن ها افزایش خواهد یافت.

مدیرعامل بورس انرژی در ادامه همچنین تصریح کرد: ایران با مکانیزم بورس انرژی از نیمه سال ۹۸ و ۹۹ موفق شد به یکی از صادرکنندگان بنزین و نفت گاز تبدیل شود ولی با توجه به افزایش سرانه مصرف داخلی و لزوم ذخیره سازی به منظور تأمین آن در زمان‌های پیک، شاهد کاهش چشمگیر عرضه این دو محصول در سال جاری بودیم. باتوجه به پیگیری های انجام شده و رویکرد مثبتی که در مجموعه وزارت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش به استفاده از مکانیزم های حاضر در بورس انرژی وجود دارد، امیدواریم به زودی با مدیریت بهینه مصرف، شاهد عرضه مجدد صادراتی این فرآورده ها باشیم.

برنامه راه اندازی قراردادهای آتی در بورس انرژی

مدیرعامل بورس انرژی با بیان اینکه یکی از برنامه های بورس انرژی، پیگیری راه اندازی معاملات قراردادهای آتی است، گفت: در مسیر راه اندازی معاملات قراردادهای آتی، مطالعات تطبیقی قراردادهای آتی نفت خام و بنزین و انجام دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در خرداد سال ۹۹ در هیات مدیره وقت بورس انرژی ایران تصویب و برای تصویب نهایی به سازمان بورس ارسال شد. پس از تطبیق مقررات با مبانی فقهی، این دستورالعمل در جلسات منظم و مستمر در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و در نهایت پس از تصویب در هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در تاریخ ۱۲ دی ۱۴۰۰ به بورس انرژی ایران ابلاغ شد.

وی با اشاره به راه‌اندازی سامانه معاملاتی قراردادهای آتی گفت: با همکاری مجدانه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران طراحی سامانه مورد نیاز پیاده سازی شد. در کنار آن، مقررات تبعی مورد نیاز در هیات مدیره بورس انرژی ایران تصویب و قراردادهای آتی روی دارایی پایه های بنزین، متانول، نفتا، میعانات گازی و گاز مایع در هیات پذیرش بورس انرژی ایران مورد تصویب قرارگرفت. همچنین با همکاری یکی از شرکت های خدمات برخط، سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه ، مدیریت فناوری بورس تهران و سازمان بورس و اوراق بهادار امروز شاهد آغاز معاملات آتی در بورس انرژی هستیم.

به گفته نقوی معاملات آتی یکی از رایج‌ترین راه‌های سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی در جهان است که امکان پوشش ریسک این کالاها را که اغلب با نوسانات قیمتی گسترده همراه هستند فراهم می‌کند. در سال ۲۰۲۱ بیش از ۶۲ میلیارد قرارداد آتی در جهان منعقد شد که افزایش بیش از ۳۳ درصد را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.

مدیرعامل بورس انرژی در پایان با اشاره اینکه قراردادهای آتی انرژی، یکی از بهترین گزینه‌ها برای تنوع بخشی به سبد سرمایه است، گفت: کمک به افزایش سطح پیش‌بینی‌پذیری قیمت فرآورده‌های نفتی و شفافیت بیشتر از دیگر چشم‌اندازهای بورس انرژی برای راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی فرآورده‌های نفتی است.