محمدعلی فرهمندراد در خصوص نقش بورس کالا در حل مشکلات بازار طلای سرخ و کمک به کشاورزان و زعفران کاران برای فروش مستقیم محصول با قیمت واقعی و کسب سود عادلانه در گفت و گو با «کالاخبر» اظهار کرد: همواره خرده مالکان نسبت به فروش زعفران تولیدی خود با قیمت پایین نگران هستند، اما به کمک عرضه در بورس ضریب اطمینان بیشتری نسبت به فروش محصول و کشف قیمت آن برای کشاورز ایجاد شده و این اقدام مثبت نشاط و انگیزه ای برای آنها ایجاد کرده تا بیشتر به تولید این محصول ارزشمند بپردازند.

وی افزود: از دو سال گذشته که زعفران به ترتیب در قالب گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی و اختیار معامله وارد بازار بورس کالا شده، نشاط زیادی در بین زعفران کاران ایجاد گردیده و رضایت خاطر آنها را فراهم کرده است. بطوریکه در سال های گذشته هرکیلو زعفران مرغوب، در بهترین قیمت به پنج میلیون تومان خرید و فروش می شد و اگر همین شرایط ادامه می یافت، در فصل برداشت طی سال های ۹۶ و ۹۷ نیز قیمت ها افت می کرد. این در حالی است که طی دو سال گذشته با عرضه طلای سرخ در بورس، قیمت زعفران نه تنها در زمان برداشت محصول افت نکرد، بلکه حتی با افزایش نیز همراه شد.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به خشکسالی هایی که طی سال های اخیر در کشور رخ داده، سطح زیر کشت زعفران در استان های شرقی کشور از جمله خراسان رضوی به عنوان محصول شاخص با مصرف پایین آب، افزایش یافته؛ اما رشد سطح زیرکشت محصول طی سال های گذشته این نگرانی را ایجاد می کرد که اگر تولید زیاد شود چه اتفاقی در روند قیمت ها خواهد افتاد؟ از این رو، کشاورزان با نوسانات قیمتی خیلی زیادی مواجه بودند. ضمن اینکه در این شرایط متاسفانه در فصل برداشت دلالان هم فرصت پیدا کرده و به دلیل افزایش عرضه، زعفران را با قیمت پایین از کشاورزان می خریدند و به همین دلیل اکثر زعفران کاران از دامپینگ قیمت ها متضرر می شدند.

جلوگیری از افت کاذب قیمت در فصل برداشت

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نیشابور یکی از دلایل عدم کاهش قیمت ها در فصل برداشت طی دو سال گذشته را ورود بورس به بازار زعفران دانست و گفت: عرضه زعفران در بورس قیمت ها را متعادل کرده و قیمت ها به سطح عادلانه تری رسیده است، بطوریکه تحت تاثیر واقعی شدن قیمت ها به کمک بورس کالا، سطح کشت محصول در این شهرستان بیشتر شده است.

افزایش ضریب اطمینان برای فروش محصول

معاون جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی در خصوص نقش ابزارهای مالی بورس کالا در مدیریت و پوشش ریسک ناشی از نوسانات قیمتی زعفران اظهار کرد: در سال های گذشته کشاورزان از قیمت محصول طی دو سه ماه بعد از فصل برداشت اطمینان کافی نداشتند و با اقدام به عرضه محصول موجب کاهش بیشتر قیمت ها در بازار می شدند. یعنی خود کشاورز هم از این شرایط متضرر می شد.

در سال هایی نیز هنگام برداشت محصول، قیمت زعفران بالا بوده و بعد از شش ماه قیمت آن پایین می آمد؛ به عبارت بهتر، کشاورز از قیمت آتی زعفران مطمئن نبود. ولی به کمک معاملات قراردادهای آتی زعفران در بورس کالا این امیدواری ایجاد شده که کشاورز با فعال شدن هر سررسید معاملاتی می تواند از قیمت احتمالی محصول در ماه های پیش رو اطلاع پیدا کند؛ ضمن اینکه به کمک این ابزارها نوسان قیمت ها نسبت به گذشته نیز کاهش پیدا کرده است. به این ترتیب، کشاورز این ضریب اطمینان را پیدا می کند که اگر زعفران را نگه دارد و یا وارد بازار بورس کند، متضرر نمی شود. این در حالی است که پیش از راه اندازی قراردادهای آتی در سال های قبل، کشاورز از قیمت های احتمالی در ماه های بعد از فصل برداشت برآورد دقیقی نداشت.

مرجع قیمتی جهان خواهیم شد

فرهمندراد با اشاره به اینکه حدود ۹۰ درصد کل زعفران جهان در ایران تولید می شود، در خصوص تبدیل شدن بورس کالا به مرجع قیمتی این محصول در دنیا گفت: اگر بورس کالا بتواند انبارهایی را در خارج از کشور مخصوصا کشورهایی که خریدار زعفران ما هستند، پذیرش کند تا خریدار خارجی به جای خرید زعفران بی کیفیت و غیراستاندارد، محصول با کیفیت و دارای استانداردهای بورس را خریداری کند، مطمئنا می تواند به شناسایی و معرفی زعفران ایرانی در کل دنیا کمک کرده و به عنوان مرجع قیمتی در جهان تبدیل شود.

لزوم افزایش و توسعه ظرفیت انبارداری

وی افزود: طبق آمارها سالانه نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن زعفران در ایران تولید شده و بنده فکر می کنم با واقعی شدن قیمت ها به کمک بورس کالا سطح زیر کشت این محصول در کشور بالا رود.

به گفته فرهمند راد، پیش نیاز این افزایش تولید این است که ما در داخل کشور و حتی در کشورهای خارجی که خریدار زعفران ما هستند، انبارهای متعددی را پذیرش کنیم. چراکه تنها با در اختیار داشتن چند انباری که توسط بورس کالا در خراسان پذیرش شده، هنوز برای رسیدن به جایگاه واقعی راهی طولانی در پیش داریم. به طوری که در حال حاضر ظرفیت قابل استفاده و تعداد اندک انبارهای پذیرفته شده در بورس در مقابل حجم بالای تولید، محدودیت هایی را برای کشاورزان و زعفران کاران در پی دارد؛ از این رو، باید ظرفیت این انبارها هم در داخل و هم در خارج از کشور توسعه پیدا کند.

راهکارهای رشد سهم ایران در تجارت جهانی

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نیشابور در خصوص اقدامات لازم برای افزایش سهم ایران در تجارت هشت میلیارد دلاری بازار زعفران در جهان و حضور بورس برای ارتقای جایگاه ایران در این حوزه گفت: یکی از مشکلاتی که در حال حاضر در بازار زعفران داریم این است که کشور ما به جز تولید، در بحث برندسازی زعفران ایرانی چندان فعال نبوده است؛ بطوریکه برندسازی زعفران ایرانی در کشور هنوز ضعف دارد و متاسفانه صادرکنندگان ما هم در بحث زعفران و برندسازی این محصول ارزشمند هنوز به صورت حرفه ای فعالیت نکرده اند؛ در نتیجه سود واقعی را کشورهایی مثل اسپانیا و سایر خریداران زعفران ایرانی کسب می کنند؛ اما اگر انبارهای مورد تایید بورس در خارج از کشور احداث شود، در بحث معرفی زعفران صادراتی و دارای استاندارد بورسی و نیز ایجاد یک برند ملی می توانیم موفق تر عمل کنیم. ضمن اینکه با توسعه نظام انبارداری و عرضه در بورس، جایگاه ایران در تجارت جهانی زعفران می تواند ارتقا پیدا کند و قیمتی واقعی زعفران که مورد انتظار کشاورزان و تولیدکنندگان است، به کمک بورس کشف خواهد شد.

سایر محصولات کشاورزی بورسی شوند

وی در خصوص افزایش کیفیت محصول تولیدی از طریق تعریف استانداردهای مورد تایید بورس کالا گفت: پیش از راه اندازی بورس زعفران کیفیت محصول چندان برای تولیدکننده مهم نبود و کشاورزان و زعفران کاران بیشتر به دنبال افزایش وزن محصول تولیدی بودند. ولی از زمانی که زعفران وارد بورس شده، زعفران نگین بورسی به عنوان یک محصول شاخص در بین زعفران کاران مطرح شده و همه آنها به دنبال این هستند که زعفران نگین بیشتری فرآوری کنند؛ چراکه به کمک بورس به این موضوع پی برده اند که ارزش افزوده بیشتر در کیفیت بالاتر محقق می شود و این امر به عرضه محصول با کیفیت بالاتر کمک کرده است. از این رو، بایستی به دنبال عرضه سایر محصولات شاخص استان از جمله پسته، عناب، آلو و کشمش در بورس باشیم.

فرهمندراد در خصوص توسعه اقتصاد بخش کشاورزی با افزایش کیفیت محصولات عرضه شده در بازار و توجه بیشتر به استانداردسازی محصولات به کمک عرضه در بورس تاکید کرد: به طور قطع با افزایش کیفیت محصولات و لزوم رعایت استانداردهای مورد تایید بورس کالا از طریق عرضه در این بازار شاهد پایداری تولید در بخش کشاورزی و توسعه اقتصاد بخش کشاورزی در کشور خواهیم بود. چراکه تاکنون در بخش کشاورزی کمیت مهم تر از کیفیت بوده؛ زیرا بیشتر تولیدات کشور برای مصرف داخلی بوده و بحث صادراتی چندانی اهمیت نداشته؛ ولی به نظر بنده بهره گیری از مکانیسم بورس کالا و قیمت گذاری براساس کیفیت، در ارتقای سطح کیفی و استانداردسازی محصول و نیز افزایش ارزش افزوده برای کشاورزان و تولیدکنندگان و از همه مهمتر استفاده بهتر از بخش کشاورزی برای توسعه اقتصادی کمک شایانی می کند. چراکه یکی از مشکلاتی که همواره در بخش کشاورزی وجود دارد این است که بازار مصرف چندان نسبت به کیفیت محصولات حساس نیست و به همین دلیل، کشاورز روی مباحث کیفی برنامه ریزی دقیقی ندارد.