آزادسازی اقتصادی، دستیابی به اقتصاد آزاد، به دست آوردن سهمی از بازار جهانی و برخوردار شدن از روابط و تجارت بین الملل نیازمند بهره گیری از پتانسیل های بازار سرمایه به ویژه بورس های کالایی است. در این راستا، صادرات انواع کالا از دریچه بورس کالا در حالی در برخی محصولات در حال انجام است که توسعه بخش صادراتی در صنایع دیگر نیز می تواند فرآیند صادرات محصول را برای تولیدکنندگان تسهیل کند. این بازار علاوه بر مناسب کردن قیمت ها، دسترسی متقاضی و عرضه کننده با یکدیگر را آسانتر می کند و در راستای همگن شدن با مکانیسم سایر بورس های دنیا حرکت می کند. در این زمینه، راه اندازی و توسعه سکوهای معاملاتی مشترک یکی از مهمترین راه های توسعه روابط بین الملل بورس کالای ایران با دیگر بورس های کالایی محسوب می شود. اتفاقی که در سال گذشته با راه اندازی سکوی معاملاتی مشترک ایران و هند کلید خورد تا دریچه ای جدید پیش روی فعالیت های بورس کالا باز شود. در همین ارتباط «کالاخبر» با «بهادر بیژنی» مشاور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بین الملل به گفت و گو پرداخته است که شرح آن در ادامه آمده است.

 **نقش راه اندازی سکوهای معاملاتی مشترک بین بورس کالای ایران با بورس کالای دیگر کشورها را در توسعه این بازار چگونه ارزیابی میکنید؟

بورس کالای ایران در واقع در حوزه روابط بین الملل یکی از پیشروترین بورس های ما است که در بحث راه اندازی سکوهای معاملاتی مشترک با بورس کالای هند برای معامله محصولاتی از جمله قیر پیشرفت بسیار خوبی حاصل شده است. البته بورس کالا پروژه های دیگری هم در کشورهایی از جمله عراق و نیز همکاری با بورس سن پترزبورگ در دست اجرا دارد. به اعتقاد بنده، راه اندازی این سکوهای معاملاتی مشترک میتواند، هم در بحث کیفیت و هم در بحث شفافیت و قیمت بسیار کمک کننده باشد.  

**کدام یک از این پروژه ها به مرحله اجرا و راه اندازی رسیده است؟

مستحضرید که قیر ایران از راه های مختلفی به دست هندی ها می رسد. در این مسیر امکان دارد هم در بحث کیفیت قیر مداخله هایی انجام شود و هم قیمت آن تحت تأثیر قرار گیرد. در همین راستا، نهاد ناظر بازار سرمایه هند (SEBI) و نهاد ناظر بازار سرمایه ایران (SEO) موافقت نامه ای امضا کردند و یکی از بحث های جدی همکاری بین بورس های کالای دو کشور بود که در نهایت جزییات کامل راه اندازی سکوی معاملاتی مشترک در بورس کالا طراحی شد و امیدواریم این بحث در سال جاری به صورت جدی عملیاتی شود و بتوانیم شاهد معاملات قیر بین ایران و هند منحصراً از طریق بورس کالا باشیم.

**با توجه به کیفیت بالای قیر تولید شده در کشور، راه اندازی این سکوی معاملاتی مشترک چقدر در برندسازی قیر ایرانی و افزایش کیفیت محصول تحویلی به مشتریان خارجی و همچنین برای جلوگیری از مواردی همچون قاچاق یا صادرات و واردات غیر مجاز کالا، اثرگذار است؟

توسعه این سکوهای معاملاتی خیلی می تواند کمک کننده باشد. از این جهت که باعث حذف واسطه های غیر ضرور می شود. متأسفانه ما شاهد هستیم که کیفیت بالای قیر ایران بعضی مواقع در فرآیندی که محصول به دست مشتریان هندی می رسد به دست بعضی از واسطه ها با تغییراتی همراه شده و با ناخالصی هایی مخلوط می شود. از این رو، راه اندازی سکوی معاملاتی مشترک جلوی این سوءاستفاده ها را می گیرد. با توجه به سابقه موفق بورس کالا در حوزه محصولات کشاورزی و پتروشیمی دلیلی نمیبینیم که در مورد قیر نتوانیم با کشورهای خارجی وارد معامله شویم؛ چراکه بورس کالا دید بین المللی دارد و این یکی از دلایل موفقیت این بورس است. وجود دید بین المللی در بین مدیران بورس کالا به آنها وسعت نظری داده است که تأثیر اولیه آن در بهبود شرایط بازار خودمان در داخل کشور اعمال شده و تأثیر غیرمستقیم آن موجب گسترش شفافیت و استانداردها و بهبود شرایط بازار داخلی شده است.

**دیگر پروژه ها در چه مرحله ای هستند؟

بورس کالا برای ورود به بازار عراق بسیار جدی است. در حال حاضر نیز مدیرعامل بورس کالا در گروه همکاری اقتصادی بین ایران و عراق عضو است و این امر کمک می کند که دو کشور بتوانند پروژه های مشترکشان را جلو ببرند. من فکر میکنم که بورس کالا در حوزه مشاوره هم میتواند برای راه اندازی بورس های کالایی به دیگر کشورها کمک کند؛ زیرا تجربیاتی که بورس کالا دارد و با تلاش هایی که در این مجموعه صورت گرفته، الان به یکی از مهمترین بورس های کشور تبدیل شده است و می تواند در تعامل با کشورهای همسایه و حتی برای دیگر کشورها هم مفید باشد.

همچنین در خصوص همکاری با بورس سن پترزبورگ با جدیتی که در بین مدیران مجموعه بورس کالا وجود دارد، امیدوارم بتوانیم امسال به نتایج و توافق های خوبی در حوزههای مختلف کالایی برسیم.

در مجموع اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار از توسعه مناسبات بین المللی بورس کالا و ایجاد سکوهای معاملاتی مشترک استقبال می کند؛ به طوری که در زمان راه اندازی سکوی معاملاتی مشترک با کشور هند رسماً علاقه مندی خود را ابراز کرد تا فعالیت این سکوی مشترک بین دو تا کشور به صورت اجرایی و در حجم بالایی هر چه سریعتر شروع شود.

**به نظر شما چه محصولاتی را بیشتر میتوان از طریق سکوی معاملاتی مشترک معامله کرد؟

به نظر من برای معامله محصولاتی که ایران در حال حاضر در حوزه صادرات آن فعالیت دارد، میتوان از طریق سکوهای معاملاتی مشترک ورود پیدا کرد؛ به عنوان مثال، محصولاتی مثل پسته، زعفران، قیر یا فرش ایرانی و سایر محصولاتی که صادراتش با حجم بالا انجام میشود، میتوان از طریق سکوهای معاملاتی مشترک وارد معامله با دیگر کشورها شد. اینها همه فرصت هایی است که بورس کالای ما می تواند از آن استفاده کند.

**استقبال از سمت کشورهای دیگر برای همکاری با بازار سرمایه ما و به ویژه بورس کالای ایران چگونه است؟ با توجه به بحث تحریم هایی که علیه کشور اعمال می شود، آیا میتوانیم برای افزایش تعداد سکوهای معاملاتی مشترک و حجم مبادلات کالا از این طریق امیدوار باشیم؟

من فکر میکنم این امکان وجود دارد، به طوری که در مذاکرات اخیر بحث همکاری بین بورس کالای ایران و سنگاپور نیز مطرح شده است. بر همین اساس اعتقاد دارم تعداد کشورهایی که تمایل به همکاری دارند خیلی فراتر از این است؛ البته شاید بهتر باشد به جای افزایش تعداد کشورها برای همکاری، بر چند کشور تمرکز کنیم؛ چرا که الان بورس کالای ما بورس شناخته شده ای در جهان شده و اعتباری کسب کرده است؛ نکته مهم این است که این اعتبار حفظ شود و پس از آنکه پروژه های تعریف شده برای همکاری با این چند کشور اجرایی شد، میتوانیم به همکاری با دیگر کشورها و سایر محصولات و بازارها نیز فکر کنیم.