با توجه به اینکه بازار سرمایه در هر کشوری دو سازوکار اصلی یعنی فراهم کردن بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک و نیز ایجاد سازوکارهای تأمین مالی بنگاه‌ها را بر عهده دارد، طراحی و تنوع‌بخشی ابزارهای نوین تأمین مالی از ضرورت‌های بازار سرمایه به شمار می‌رود. ابزار هایی مانند اوراق اجاره، مرابحه، سلف موازی استاندارد و به تازگی اوراق سفارش ساخت در کنار  صندوق‌های زمین و ساختمان و صندوق‌های پروژه از جمله ابزارهای نوینی هستند که نتیجه نگاه توسعه‌ای سیاست‌گذاران به این بازار است.  توسعه بیشتر بازار سرمایه و تعمیق آن، نیازمند وجود ابزارهای متنوع تأمین مالی است که بورس کالا در این مسیر قدم‌های بلندی برداشته است.

در همین ارتباط، «علی سعیدی» عضو سابق هیأت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار و مشاور رییس این سازمان در گفت وگو با «کالاخبر» به نقش حائز اهمیت بورس کالا در ایجاد شفافیت قیمتی و توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی اشاره کرده و معتقد است ویژگی مهمی که بورس کالا دارد این است که عرضه‌کننده می‌تواند قیمت شفافی را به تمامی مشتریان خود پیشنهاد دهد و خریداران نیز براساس فضای شفاف و با قیمت مشخص بتوانند کالای خود را خریداری کنند.

وی اظهار کرد: هر چقدر بتوان بورس کالا را تقویت کرده و تولیدکنندگان محصول بیشتری از آنچه تولید می‌کنند، در بورس کالا عرضه کنند، فضای کالایی شفاف‌تری به وجود خواهد آمد. به گفته «سعیدی»، با ثبت دقیق اطلاعات، آمار و ارقام واقعی از میزان عرضه و تقاضای محصول به دست می‌آید و می‌توان نسبت به روند آن در کشور آگاهی لازم را به دست آورد.

  تأمین مالی و مدیریت ریسک ‌

معاون سابق سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه با تقویت بورس کالا، فضای کار برای تولیدکننده نیز بسیار بهتر خواهد بود، گفت: بورس کالا دو ابزار مالی مهم و کاربردی را در کنار معاملات فیزیکی خود ارائه کرده است؛ یکی ابزار تأمین مالی برای تولیدات داخلی است تا تولیدکننده از طریق بورس کالا بتواند منابع مورد نیاز خود را تأمین کند که این کار به کمک اوراق سلف موازی استاندارد و نیز قراردادهای سلف و سایر ابزارها صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: همچنین اگر عرضه انواع کالا در بورس بیشتر شده و تولیدکننده درصد بیشتری از محصولات تولیدی خود را در بورس عرضه کند، می‌تواند از ابزارهای مدیریت ریسک به عنوان ابزار دوم ارائه شده توسط بورس بهره‌برداری کرده و به نحو مطلوبی از آنها استفاده کند؛ بنابراین بورس کالا فضایی بسیار عالی برای معاملات شفاف و بهترین محمل برای حمایت از کالای ایرانی است.

حمایت از کالای ایرانی در سایه بورس 

«سعیدی» تأکید کرد: با توجه به اینکه شعار سال جاری حمایت از کالای ایرانی است، این امید می‌رود تا علاوه بر مجموعه بورس کالا، سازمان بورس و اوراق بهادار نیز برای ایجاد و ارائه مشوق‌های بیشتر عزمی جدی داشته باشند تا تولیدکنندگان محصولات بیشتری را در بورس کالا عرضه کرده و حجم فعالیت‌های خود را در این بازار افزایش دهند.

تنوع ابزارهای مالی و چند مزیت مهم

معاون سابق سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص مزایای بورس کالا برای خریداران انواع کالا و محصولات از این دریچه اظهار کرد: در بورس کالا ابزارهای متنوعی وجود دارد که خریدار و فروشنده می‌توانند از آنها بهره گیرند؛ به عنوان مثال، قراردادهای سلف و معاملات نسیه می‌توانند برای دو گروه تولیدکننده و مصرف‌کننده کارایی زیادی داشته باشد؛ به طوری که قرارداد سلف برای تولیدکننده قابلیت تأمین مالی می‌کند و قرارداد نسیه برای مصرف‌کننده در حوزه تأمین مالی کاربرد دارد. به این ترتیب، همان طور که تولیدکننده می‌تواند محصول خود را در بورس کالا عرضه کند، مصرف‌کننده نیز این امکان را دارد تا مواد اولیه مورد نیاز خود را از این طریق تأمین کند.

وی ادامه داد: افزون بر مزیت تأمین مالی، در شرایطی که تولیدکننده کالای خود را از طریق بورس کالا عرضه می‌کند، درصد وصول مطالباتش افزایش می‌یابد؛ چراکه در فضای غیررسمی ممکن است وصول مطالبات تولیدکننده با مشکل مواجه شود. حال آنکه در بورس کالا تولیدکننده می‌تواند با اطمینان بالایی پول حاصل از فروش کالای خود را در سریع‌ترین زمان ممکن به دست آورد. از سوی دیگر، مصرف‌کننده نیز می‌تواند با یک برنامه‌ریزی مشخص و قیمت عادلانه مواد اولیه مصرفی خود را در بورس خریداری کند.

به اعتقاد «سعیدی»، در این فضای شفاف، فساد و رانتی که در خارج از بورس کالا ممکن است به وجود بیاید، از بین می‌رود که این امر چه برای مصرف‌ کننده و چه برای تولیدکننده موهبتی بزرگ محسوب می‌شود.

واردات کالاها از طریق بورس انجام شود

«سعیدی» در خصوص وجود برخی عرضه‌کنندگان محدود در بورس کالا اظهار کرد: اینکه در تولیدات برخی صنایع یک یا دو مجتمع تولیدی محدود داریم، ناشی از ویژگی‌های بازار است؛ مثل برخی محصولات شیمیایی یا تولیدات بخش فولادی و محصولات فلزی که تولیدات آنها منحصر به تعداد محدود و انگشت‌شماری از تولیدکنندگان است. وی ادامه داد: اگر بورس کالا رشد بیشتری پیدا کرده و جنبه بین‌المللی به خود بگیرد، این پتانسیل وجود دارد که محصولات وارداتی را نیز انحصاراً از بستر بورس کالا وارد کشور کنیم. در این راستا، در کشور نیاز به مقرراتی داریم که واردات را نیز ملزم به ورود از طریق بورس کالا کند تا شفافیت به وجود بیاید و مشخص شود که هر کالا با چه قیمتی وارد کشور شده و با چه قیمتی در بورس کالا عرضه می‌شود. وی با بیان اینکه فضای شفاف موجود در بستر بورس کالا باعث می‌شود که مفسده‌های وارداتی ما به حداقل برسد، گفت: به هر ترتیب در اقتصاد کشور نیاز به روشنگری داریم و این روشنگری نه فقط در بین مردم بلکه در بین مسئولان نیز نیاز است که اگر در برخی موارد مشکلاتی به وجود می‌آید این ایرادات به بورس نسبت داده نشود.