به گزارش «کالاخبر»، کارشناس بازار معاونت گروه گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به مشکلات قیمت گذاری زعفران در ایران به ایانا گفت: در بازار زعفران پایین بودن قدرت چانه زنی تولید کننده باعث می شود که متقاضی تعیین کننده قیمت باشد. اما قیمت خرید از کشاورز با آنچه در بازار داخلی توسط تاجر ایرانی به فروش می رسد و یا در بازار صادراتی عرضه می شود، تفاوت دارد.

زعفران در بازارهای جهانی کیلویی ۹۱ میلیون تومان

براتی افزود: در بررسی علل این تفاوت قیمت یکی از مهم ترین عوامل، نوسانات بهای ارز است. چراکه با توجه به عدم ثبات ارزی در کشور، نرخ برابری ارز در خصوص زعفران هر ساله شکاف بیشتری را بین قیمت بازار داخل و خارج ایجاد می کند؛ بطوریکه طی یک ماه اخیر قیمت زعفران در فروشگاه های زنجیره ای بزرگ دنیا مانند فروشگاه زنجیره ای وال مارت آمریکا تا ۹۱ میلیون تومان به ازای هر کیلو نیز رسید و این سوال را ایجاد می کند که چرا زعفران در بازار داخلی با تفاوت زیادی نسبت به قیمت جهانی ارزان تر معامله می شود.

وی تاکید کرد: نکته اساسی این است که قیمت در بازار جهانی مقدار ثابتی است و تنها به سبب شکاف ارزی در کشور به نظر می رسد که تاجران زعفران هر سال سر کشاورز را کلاه می گذارند؛ در حالیکه این تاجر محصول را بر مبنای قیمت دلار خریداری می کند و در مقابل در بازار داخلی به ریال قدرت چانه زنی بالایی نسبت به کشاورز دارد و زعفران را به قیمت پایین تری نسبت به نرخ های جهانی از کشاورز خریداری می کند.

قیمت زعفران خارج شده از کشور مشخص نیست

این کارشناس بازار در معاونت گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه با توجه به نوسان ارز در کشور خریداران زعفران ایرانی دنبال شریک تجاری بلندمدت هستند و از برندهای معتبر داخلی استفاده می کنند، گفت: عمده زعفران ایران با وزن بالای ۳۰ گرم به دیگر کشورها صادر می شود و قیمت واقعی آن مشخص نیست. حتی طبق آمار گمرک زعفران ایرانی فاقد بسته بندی و در حجم های کیلویی در گونی از کشور خارج می شود و ۳۰ تا ۴۰ درصد آن به کشور امارات منتقل شده و ۲۰ تا ۳۰ درصد آن نیز وارد کشور اسپانیا می شود؛ حدود ۱۰ درصد آن نیز به کشور عراق منتقل می شود.

قیمت در امارات ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان

وی در خصوص بازه قیمتی زعفران فروخته شده به تاجران اظهار کرد: تجار زعفران را بسته به اینکه چه نوع زعفرانی باشد، اعم از پوشال، پوشال مرغوب، نگین سرگل و ممتاز، قیمت گذاری می کنند که با قیمتی حدود ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان به کشوری مثل امارات فروخته می شود.

براتی ادامه داد: طبق بررسی های به عمل آمده، خریداران در کشور امارات عمدتاً متشکل از شرکتی با یک شریک ایرانی و یک شریک خارجی اغلب با ملیت اماراتی، اسپانیایی، پرتغالی و یا آمریکایی است. این شرکت ها زعفران ایرانی را با بسته بندی خود به نام کشوری مثل اسپانیا تولید شده در امارات، به کشورهای هدف صادر می کنند.

وی با بیان اینکه قیمت یک گرم زعفران در فروشگاه های زنجیره ای خرده فروشی مثل وال مارت و کروگر حدود ۱۸ دلار است، عنوان کرد: طی یک ماه گذشته وقتی زعفران از طریق این فروشگاه های خرده فروشی به دست مصرف کننده رسیده، با توجه به قیمت یک گرم آن رقمی حدود ۹۱ میلیون تومان در هر کیلو معامله می شود.

این کارشناس بازار گیاهان دارویی در خصوص مشکل قیمت گذاری زعفران در بازار داخلی و صادراتی اظهار کرد: در فرآیند فروش و صادرات زعفران این مشکل وجود دارد که محصول را چطور به دست مصرف کننده برسانیم که سود اصلی به دست تولیدکننده داخلی و کشاورز برسد.

باورهای غلط

به گفته براتی، اینکه برخی می گویند مشکل ما در نحوه و کیفیت بسته بندی زعفران است، درست نیست؛ چراکه بسته بندی های داخلی با آنچه در فروشگاه های زنجیره ای معتبر جهان فروخته می شود، تفاوت چندانی ندارد. وی افزود: اما تفاوت در این است که آنها می دانند در فرآیند تولید به مصرف با حضور واسطه ها چطور کانال های توزیع خود را هدایت کنند تا محصول با سود بیشتر تولیدکننده به دست مصرف کننده نهایی برسد.

وی ادامه داد: آنچه در خصوص برند زعفران نیز عنوان می شود، اصطلاح غلط و رایجی است که سال ها در کشور ما مطرح بوده مبنی بر اینکه اسپانیا زعفران ایرانی را خریده و با برند خود در دنیا می فروشد. این در حالی است که ضربه اصلی به زعفران ایرانی از جای دیگری به فعالان این حوزه وارد می شود. چرا که ما نتوانسته ایم کانال های توزیع را به درستی هدایت و مدیریت کنیم.

وی بورس کالا را به عنوان کانالی برای هدایت بهتر بازار زعفران یاد کرد و گفت: البته برای ورود کشاورزان و زعفران کاران به بورس کالا باید آموزش نحوه معامله در این بازار و فرهنگ سازی لازم صورت گیرد. در این رابطه اگر بتوان کشاورزان را از طریق تشکل ها مانند تعاونی های تولید و کنسرسیوم ها وارد بورس کالا کنیم، می توان آنها را به عنوان یک نهاد واسط در نظر گرفت تا بین تولیدکننده و تاجران قدرت چانه زنی را افزایش دهند.

 می توانیم مرجع قیمتی دنیا باشیم

وی با بیان اینکه می توانیم به مرجع قیمتی در دنیا تبدیل شده و عرضه و تقاضا را کنترل و زعفران خود را به عنوان برند ملی به دنیا ارایه کنیم، تاکید کرد: امیدواریم این نهاد واسط تشکیل شود. در این زمینه فرآیندهای ابتدایی با تشکیل یک کنسرسیوم صادراتی زعفران توسط بخش خصوصی از صادرکنندگان برتری که دارای ویژگی های خاص هستند، آغاز شده است. در این کنسرسیوم به عنوان مثال می توان از صادرکنندگانی که طی پنج سال گذشته جزو ۱۰ صادرکننده برتر کشور بوده اند یا میزان خرید آنها حداقل به اندازه درصد مشخصی از کل تولید کشور می رسد، استفاده کرد تا بتوانیم در سطح دنیا قیمت گذار باشیم.

به گفته وی، اگر بتوان کشاورزان را از طریق تشکل ها مانند تعاونی های تولید وارد بورس کالا کنیم می توان آنها را به عنوان یک نهاد واسط در نظر گرفت تا بین تولیدکننده و تاجران قدرت چانه زنی را افزایش دهند.

افزایش قدرت چانه زنی در صادرات

براتی به امکان افزایش قدرت چانه زنی کشاورزان در مقابل تجار به کمک عرضه زعفران در بورس اشاره کرد و گفت: چنانچه مکانیسم درستی برای جذب خریدار و فروشنده در بورس کالا ایجاد شود، این هدف محقق شدنی است. در این صورت قدرت چانه زنی کشاورزان در مقابل تجار داخلی افزایش پیدا کرده و تجار را به تحرک وا می دارد تا آنها نیز قدرت چانه زنی خود را با شرکای خارجی بالا برده و بتوانند قیمت زعفران صادراتی را افزایش دهند.

حلقه تولید تا مصرف را به هم وصل کنیم

براتی خاطرنشان کرد: همزمان با فراهم شدن این شرایط، اوضاع هم برای تجار داخلی بهبود خواهد یافت هم برند ملی زعفران ایرانی توسعه خواهد یافت. ضمن اینکه طی چند سال آینده می توان از تمام رقبای صادراتی پیشی گرفته و سطح زیر کشت خود را نیز توسعه داده، به مرجع علمی تولید زعفران در دنیا تبدیل شویم. اما برای حرکت در این مسیر باید حلقه های موجود بین تولید تا مصرف را بگونه ای به هم نزدیک کنیم.