*حامد سلطانی نژاد- مدیرعامل بورس کالای ایران

«حمایت از کالای ایرانی» عبارتی است که همواره مورد تاکید و توجه مسوولان اقتصادی بوده اما به دلیل نبود نقشه راهی روشن، در برخی حوزه ها نتایج مطلوبی در این عرصه حاصل نشده است. اما آغاز بهار ۹۷ و نام‌گذاری امسال از سوی مقام معظم رهبری با نام «حمایت از کالای ایرانی» می تواند آغازگر بهار تولید ایرانی باشد. در واقع تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر لزوم همدلی مسوولان و مردم برای حمایت و خرید کالای ایرانی، همان نقشه راه روشنی است که چرخ تولید و اقتصاد را با سرعت بیشتری به حرکت در می آورد.

در این میان کنار هم قرار دادن شعار امسال با چالش های امروز اقتصاد ایران از نگاه دقیق و عمیق برای انتخاب نام امسال پرده برمی دارد به طوری که «حمایت از کالای ایرانی» به درستی حل معضل اشتغال، رکود و توسعه صادرات را هدف گرفته است. با این تفاسیر امسال وظیفه سنگینی روی دوش همگان است که به ثمر نشستن آن از یک سو به اقدامات و برنامه های مسوولان و تولیدکنندگان و از سوی دیگر به یک «باور و تعصب» جمعی نیاز دارد.

بورس کالا نیز به عنوان بازاری که از ۱۰ سال پیش میزبان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان کشورمان و عرضه و معامله کالاهای ایرانی بوده، وظایف مهمی را در راستای تحقق شعار امسال برعهده دارد؛ بورس کالا در سال ۹۶ با ستاره راهنمای «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» بهترین دوران خود در یک دهه اخیر را به پشتوانه حضور تولیدکنندگان و مصرف کنندگان سپری کرد به طوری که ارزش کل معاملات بورس کالا در آماری بی سابقه از مرز ۱۱۷هزار میلیارد تومان عبور کرد تا حجم قابل توجهی از ارزش معاملات بازار سرمایه به بورس کالا اختصاص یابد.

همچنین در حوزه معاملات فیزیکی و مشتقه و نیز حجم و ارزش معاملات پتروشیمی و کشاورزی شاهد ثبت رکوردهای جدید در تاریخ ۱۰ ساله بورس کالا بودیم که این موارد از آمادگی بسترهای لازم برای تحقق شعار امسال حکایت دارد.

بی شک بدون حمایت هدفمند و ایجاد انگیزه و مشوق، نمی توان انتظار رشد تولید محصولات با کیفیت و عرضه از سوی تولیدکنندگان و همچنین تقویت سمت تقاضا از سوی مصرف کنندگان را داشت که یکی از مهم ترین این مشوق ها، کشف عادلانه قیمت ها در تقابل آزادانه عرضه و تقاضا در بورس کالاست؛ همچنین بورس کالا با اقداماتی که در سال ۹۷ در دستور کار دارد، سهولت تامین مواد اولیه در حضور مستمر مصرف کنندگان و تولیدکنندگان را فراهم می کند به طوریکه تقویت بازارهای فعلی و تعاملات با ذینفعان به همراه تهیه سازوکار بازار معاملات تهاتری، راه‌اندازی معاملات اوراق خرید دین و حراج به روش مناقصه، ایجاد امکان تسویه چند مرحله‌ای، راه‌اندازی معاملات فوروارد و حق امتیاز، توسعه دارایی‌های پایه ابزارهای موجود، راه اندازی معاملات اختیار معامله تبعی بر پایه اوراق گواهی سپرده کالایی و ایجاد امکان تسویه ارزی در رینگ صادراتی از جمله اقدامات اصلی بورس کالا در سال جاری است.

از سوی دیگر باید برای سرمایه گذاران داخلی جذابیت و امنیت ایجاد شود تا سرمایه هایشان را در مسیر حمایت از تولید کالای ایرانی قرار دهند که این موضوع بدون حمایت قاعده مند عملیاتی نخواهد شد. به عبارت دیگر از فاکتورهای ابتدایی رشد سرعت سرمایه گذاری در ریل تولید ملی، وجود شفافیت، رقابت و امکان پوشش ریسک است که بورس کالا در تحقق هر سه فاکتور مذکور نقش بسزایی ایفا می کند.

عملکرد بورس کالا در سال های اخیر بیانگر آن است که این بازار سرآمد شفافیت اقتصادی بوده و همه روندهای معاملاتی آن دارای شفافیت حداکثری است. در حوزه ایجاد رقابت نیز از امسال با ایجاد تابلوی مناقصه، نقش بورس کالا پررنگ تر از قبل می شود، به طوری که در گذشته معاملات به طور عموم مزایده محور و در رقابت خریداران انجام می شد که با راه اندازی تابلوی مناقصه، شاهد افزایش قدرت انتخاب خریداران و رقابت فروشندگان در فروش محصولاتشان خواهیم بود.

در حوزه پوشش ریسک نیز بورس کالا دارای معاملات مشتقه و قراردادهای بلندمدت از جمله کشف پریمیوم است که البته در زمینه پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز نیز زیرساخت ها برای راه اندازی قراردادهای آتی ارز در بورس کالا فراهم است که به این ترتیب سرمایه گذاران می توانند بدون تحمل ریسک های غیر قابل پیش بینی به فعالیت در مسیر تولید کالای ایرانی بپردازند.

نکته دیگری که در خصوص شعار امسال و تاکیدات رهبر معظم انقلاب باید مورد توجه قرار گیرد، لزوم صادرات هدفمند کالاهای ایرانی به کشورهای همسایه است. بورس کالا نیز طی دو سال گذشته قدم های بزرگی در حوزه توسعه ارتباطات تجاری ایران با کشورهای همسایه از جمله عراق به عنوان یکی از فرصت های مناسب صادراتی برای کالاهای ایران برداشته است، به طوری که پس از تشکیل هیات تجاری بورس کالای ایران، انجام چندین سفر و ساعت ها رایزنی با مسوولان و تجار عراقی، بازار این کشور به خوبی مورد شناسایی قرار گرفته و امروز مواردی چون استمرار عرضه و تضمین کیفیت محصول، تسویه وجوه و تعهد تحویل از خواسته های اصلی طرف عراقی برای فروش محصولات ایرانی است که این موارد به ذات در بورس کالای ایران نهفته است.

بر این اساس، اقدامات بین المللی بورس کالا در سال جاری با سرعتی بیشتر ادامه خواهد داشت تا پس از افزایش سهم صادرات محصولات ایرانی از بستر بورس، تابلوی بورس کالای ایران به مرجعی برای قیمت محصولاتی که کشورمان در تولید آنها مزیت داریم، تبدیل شود.

در پایان تاکید می شود که ماموریت بورس کالا برای حمایت از کالای ایرانی، ایجاد شفافیت و رقابت به همراه تامین مناسب مواد اولیه تولید است که در سال جاری از هیچ گونه تلاشی به منظور مهیا کردن بستری قابل اتکا برای صنایع بالادست و پایین دست دریغ نخواهیم کرد تا شاهد بازگشت رونق به تولید، انتخاب کالای ایرانی به عنوان گزینه نخست مردم و جهش نرخ اشتغال در سال ۹۷ باشیم.

منبع: ایرنا