به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، طی سال های اخیر بسیاری از کارشناسان و حتی مسوولان از لزوم تاثیر گذاری بیشتر ایران در بازار زعفران دنیا به دلیل مزیت بالای کشور در تولید این محصول تاکید کرده اند اما به جرات می توان گفت برنامه ای مدون برای ساماندهی صادرات این محصول ارزشمند صورت نگرفته است. همچنین بارها تأکید شده است که تولید کنندگان ایرانی نتوانسته اند برندی را به عنوان ایران در بازارهای جهانی تثبیت کنند که می توان دلایل متعدد و متنوعی را برای این موضوع بر شمرد.
یکی از کلیدی ترین دلایل ناکامی تلاش ها برای تاثیر گذاری بیشتر زعفران ایران در بازارهای بین المللی، می تواند نحوه کشف قیمت در بازار داخلی و ارائه آن به بازار جهانی باشد. در حال حاضر با توجه به سهم بیش از ۹۰ درصدی زعفران ایران از بازار جهانی، بدون شک ایران باید اصلی ترین مرجع قیمت زعفران در دنیا باشد، اما در عمل به علت نبود وحدت رویه میان صادرکنندگان و نبود مرجع مورد وثوق فعالان بازار، این مهم تاکنون محقق نشده و قیمت به صورت پراکنده و در بازار عرضه و تقاضا تعیین میشود.
همانطور که بارها در قالب تحقیقات و مقالات متعدد به اثبات رسیده است، مهمترین نیاز زعفران ایران برندسازی در عرصه جهانی است که با توجه به نبود زیرساخت های مناسب در بخش کشاورزی، یکی از راهکارها در این حوزه میتواند بهره گیری از ظرفیت های بورس کالا باشد.
در حال حاضر اگر مبادلات زعفران در بورس کالا پشتیبانی شده و توسعه یابد، بواسطه آن فعالان بازار میتوانند از آن به عنوان یک قیمت مطمئن و قابل اتکاء در برابر مشتریان خارجی بهره گیرند. همچنین در بلند مدت با توسعه حضور صادرکنندگان در بورس و همچنین لغو تحریم های بین المللی، این بستر وجود دارد که معاملات با متقاضیان خارجی نیز از طریق بورس صورت پذیرد.
نگاهی به روند معاملات زعفران در بورس کالای ایران نیز نشان می دهد با آنکه تاکنون معاملات انجام شده در بورس کالا حجم چشمگیری نداشته است، اما هر زمان عرضه های این محصول استمرار داشته است، حجم معاملات زعفران بیشتر شده است؛ این موضوع نشان می‌دهد که تداوم و ثبات عرضه زعفران در بورس کالای ایران اثر‌بخش بوده و با برنامه‌ریزی هدفمند می‌توان به سمت صعودی کردن روند معاملات این کالای مهم کشاورزی حرکت کرد. به علاوه باید تاکید کرد که با توجه به نزدیکی به زمان لغو تحریم‌های اقتصادی و نقش مهم زعفران در میان کالاهای صادراتی کشور، مطرح شدن بحث ورود زعفران به رینگ صادراتی بورس کالای ایران بسیار امیدوار کننده است.
بدیهی است تحقق این شیوه معامله منافع متعددی برای عرضه کنندگان داخلی فراهم خواهد آورد که مهمترین آنها حذف ریسک های معاملاتی و افزایش اعتبار انجام معامله است. در کنار آن قدرت چانه زنی صادرکنندگان در برابر متقاضیان خارجی را افزایش می دهد. یکی از نکات بسیار مثبت در این راستا، اعلام برنامه های جدید بورس کالا برای عرضه های صادراتی زعفران ایران در دوران پساتحریم و همچنین راه اندازی ابزارهای معاملاتی بر پایه زعفران است که این موارد می توان مشکلات قدیمی بازار زعفران ایران را برای همیشه برطرف کند.
با همه این تفاسیر با نگاهی به شواهد موجود همچون حضور واسطه ها و صادرات فله ای این محصول و همچنین نبود برنامه ای مدون و مشخص برای برندسازی در این بازار، نمی توان آینده روشنی را برای صادرات فعلی زعفران متصور بود مگر آنکه با بهره گیری از ظرفیت های بورس کالا بتوان نام و برند زعفران ایران را در بازارهای بین المللی گسترش داد.
نگاهی آماری به بازار زعفران
طبق آمارهای رسمی اعلام شده از سوی گمرک کشور، در سال ۱۳۹۳ صادرات زعفران به بیش از ۱۵۸ تن رسيده است. بررسی حجم صادرات نشان می‌دهد بیش از ۹۳ درصد صادرات به صورت فله انجام می گیرد. این آمار نشان می‌دهد تلاش برای صادرات بسته بندی های مناسب برای خرده فروشی (زیر ۱۰ گرم) چندان موفق نبوده است و همچنان تجار ایرانی به صادرات محصول خود به شکل فله رغبت بیشتری داشتهاند.
موضوع قابل بررسی دیگر در این آمار ارزش ریالی صادرات انجام شده است. در مجموع طی سال ۱۳۹۳ بیش از ۶۰۴ میلیارد ریال صادرات انجام شده است. این رقم گردش مالی قابل توجهی برای یک کالای کشاورزی به شمار می رود. از همین رو فراهم کردن ابزارهایی برای ساماندهی این گردش مالی از اهمیت کلیدی برخوردار است.
بررسی ارزش دلاری صادرات نیز نشان می دهد، صادرکنندگان در سال گذشته بیش از ۲۲۶ میلیون دلار فروش داشته اند. در حدود ۵۶ درصد از این رقم به صادرات در قالب بسته بندی ۱۰ تا ۳۰ گرم اختصاص یافته است. این حجم مالی قابل توجه برای یک محصول خاص، زمینه مناسبی را برای برنامه ریزی و سیاست گذاری فراهم میکند.
با توجه به آنچه بیان شد، مشخص می شود در حوزه صادرات زعفران با یک بازار ۶۰۴ میلیارد ریالی یا ۲۲۶ میلیون دلاری مواجه هستیم و اگر در دوران فعلی که لغو تحریم های بین المللی نزدیک است بتوان برای شروع تنها بخشی از این گردش از طریق بوس کالا انجام گیرد، امکان کشف قیمت تعادلی برای بازارهای صادراتی با دقت بیشتری فراهم میگردد.
عطیه کاشفی، کارشناس بازرگانی شرکت تجارت زعفران بیتا
ارسال نظر