- پرویز امانیان، تحلیلگر بازارهای کالایی
قیمت نفت خام در مدت کوتاهی تا ۱۴۰ دلار در هر بشکه افزایش یافت، قیمت غلات نیز جهش کرد و قیمت فلزات صنعتی بالا رفت، چراکه جنگ اوکراین و واکنش غرب تهدیدی برای عرضه کالاهایی است که بخش عمده ای از اقتصاد جهان را پشتیبانی می کند. این رشد ناشی از هفته ها افزایش مواد خام است و می تواند بر فشارهای تورمی در سراسر جهان بیافزاید.
جهش قیمت ها به دنبال بیانیه آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر بحث و گفت و گوی ایالات متحده و شرکای اروپایی در مورد احتمال ممنوعیت واردات نفت روسیه، اتفاق افتاده و با اعمال تحریم انرژی، تغییر قابل توجهی در واکنش غرب به جنگ علیه اوکراین خواهد بود. این در حالی است که واشنگتن و متحدانش تحریم‌های تنبیهی را علیه سیستم مالی و نخبگان روسیه وضع کرده‌اند، اما آنها تاکنون از تحریم صادرات انرژی روسیه به دلیل ترس از رای‌دهندگان آمریکا پرهیز کرده اند( توضیح: این تحلیل قبل از اعلام تحریم نفتی روسیه از سوی آمریکا منتشر شد).
البته این ممنوعیت با مانع دیپلماتیک در اروپا مواجه است که به میزان بیشتری نسبت به ایالات متحده به نفت روسیه وابسته است. بنابراین پس از اینکه صدراعظم آلمان، بزرگ ترین اقتصاد منطقه یورو گفت که به خرید گاز طبیعی، نفت و زغال سنگ از روسیه ادامه می دهد قیمت ها از اوج خود فاصله گرفت. با این وجود، بحث عمومی درباره تحریم ها نشان دهنده تمایل تازه میان سیاستگذاران واشنگتن برای جذب هزینه های بالای انرژی است.
آمادگی تجار برای اختلال بازار
پل هورسنل، رئیس بخش تحقیقات کالا در استاندارد چارترد گفته است: هرگونه جابجایی و تغییر نتیجه بهتری از تحویل پول مستقیم به مسکو دارد.
اگر به شرکت‌های غربی دستور داده شود از نفت روسیه- سومین تولیدکننده بزرگ جهان پس از ایالات متحده و عربستان - اجتناب کنند و عرضه‌های جایگزین را پیدا کنند، تجار نفت خود را آماده اختلال فوری در بازار انرژی می‌کنند.
قبل از جنگ، صادرات نفت خام و محصول های پالایش شده روسیه حدود ۷.۵ درصد از تقاضای نفت جهان را تامین می کرد، اما پس از حمله روسیه به اوکراین در پایان فوریه، بسیاری از پالایشگاه ها واردات را متوقف کردند. آنها در کشاکش یافتن منابع مالی و تانکرها برای محموله های نفت روسیه، می ترسیدند شهرت شان آسیب ببیند و همچنین تحریم نفت خام سبب کاهش تولیدشان شود.
این در حالی است که حدود ۸ درصد از واردات نفت خام و محصول های پالایش شده آمریکا در سال گذشته از روسیه بوده است و اگر این ممنوعیت اعمال شود، پالایشگاه‌ها برای یافتن منابع جایگزین نفت گاز و نفت کوره که پالایشگاه‌های آمریکایی آنها را به بنزین تبدیل می‌کنند، با چالش مواجه می شوند.
از سوی دیگر چالش اروپا و ایالات متحده را می توان با تغییر دوباره جریان نفت در سراسر جهان برطرف کرد زیرا اروپا می تواند برای جایگزینی بشکه های از دست رفته، نفت خام بیشتری از دریای شمال، غرب آفریقا و خاورمیانه خریداری کند.
آمریتا سن از شرکت مشاوره انرژی آسپکتز گفت: با این وجود، رکودی در بازارهای نفت وجود ندارد و تغییر تقاضا از یک مکان به مکان دیگر ساده نیست.
این در حالی است که عرضه نفت قبل از شروع جنگ محدود شده بود، زیرا تقاضا نسبت به پایین ترین سطح بیماری همه گیری کرونا بهبود یافت و بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ذخایر تجاری نفت در سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه در دسامبر گذشته به ۲.۶۸ میلیارد بشکه رسید که پایین‌ترین میزان در هفت سال گذشته بود.
دولت ایالات متحده و متحدان این کشور در حال آزادسازی نفت خام از ذخایر استراتژیک برای کاهش قیمت بوده و به دنبال دشمنانی برای جایگزینی نفت روسیه هستند.
وال استریت ژورنال هفته گذشته گزارش داد دولت بایدن به دنبال کاهش تحریم های نفتی ونزوئلاست. در همین حال، گفت و گوها در مورد احیای توافق هسته ای ایران به توافقی نزدیک شده که می تواند قفل صادرات نفت ایران را باز کند.
خط لوله اورال
روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام اورال روسیه از طریق خط لوله «دروژبا» به اروپا می‌رسد. خط لوله دوران شوروی نفت خام را به پالایشگاه‌های آلمان- بزرگ ترین اقتصاد اروپا - و لهستان، اسلواکی، مجارستان و جمهوری چک می‌برد. به گفته تحلیلگران، این کشورها در صورت ممنوعیت با مشکلات بزرگی روبه رویند.
آمریتا سن از موسسه آسپکتز گفت: اگر تحریم نفتی وجود داشته باشد، دروژبا جریان نخواهد داشت و جایگزینی آن لوله ها امکان پذیر نخواهد بود.
پالایشگاه های اروپای مرکزی در قسمت جنوبی خط لوله دروژبا، مانند پالایشگاه هایی که از سوی گروه «مول» مجارستان اداره می شود، می تواند نفت را از خط لوله «آدریا» وارد کنند. این لوله از سواحل کرواسی شروع می شود و در سال های اخیر برای تقویت امنیت انرژی منطقه بازسازی شده است.
پالایشگاه های چین و هند نیز ممکن است در موقعیتی باشند که بتوانند مقداری نفت روسیه را با تخفیف مناسب خریداری کنند، هرچند محدودیتی برای میزان خرید نفت روسیه از آسیا وجود دارد. حمل و نقل از بنادر روسیه به هند از نظر لجستیکی دشوار است و پالایشگاه های منطقه برای کار در اورال هماهنگ نیستند.
به گفته «آمریتا سن» از شرکت مشاوره انرژی «آسپکتز»، چین هرگز بیش از ۵۰۰ هزار بشکه نفت اورال را در روز وارد نکرده است. اگر بخواهد تمام نفت خام روسیه که قبل از جنگ به اروپا می رفت را بخرد، چین باید ۲.۷ میلیون بشکه در روز اضافه کند که چشم انداز غیر واقعی است.
در همین حال، پالایشگاه‌های هندی درخواست می‌کنند نفت روسیه و قزاقستان به صورت تحویلی به فروش برسد که نشان‌دهنده مشکلی است که آنها در یافتن منابع مالی، بیمه و تانکر برای محموله‌ها با آن مواجه هستند.
به گفته تاجران، تعدادی از پالایشگاه‌های روسیه که در روزهای اخیر به دلیل اتمام ذخیره‌سازی آنها بسته شده‌اند، این تصویر را پیچیده‌تر می‌کند. به گفته آنها، نفت خام سوکول روسیه با تخفیف غیرمعمول ۱۴ دلار در هر بشکه در مقایسه با شاخص برنت در روز دوشنبه عرضه شد که نشان دهنده مشکلات روسیه در فروش نفت است.
اینکه قیمت نفت که در سال ۲۰۲۲ تا ۵۸ درصد افزایش یافت، این قیمت‌ها باقی بماند یا حتی بیشتر از این افزایش یابد، تا حد زیادی به واکنش سازمان کشورهای صادرکننده نفت-اوپک- به رهبری عربستان سعودی بستگی دارد.
گروه ترکیبی موسوم به اوپک پلاس نیز هفته گذشته برنامه‌هایی را برای افزایش تدریجی تولید اعلام و از درخواست‌های آمریکا برای افزایش سریع تولید برای کاهش قیمت‌ها اجتناب کرد.
تحلیلگران می گویند، اگر عربستان و امارات که ظرفیت پمپاژ نفت بیشتری را دارند، نگران باشند نفت ۱۳۰ دلاری تقاضا را کاهش دهد، موضع می تواند تغییر کند.
ارسال نظر