به گزارش «پایگاه بورس کالای ایران»، مدیرعامل بورس کالا با ارایه توضیحاتی درباره ساختارسازی و پاسخگویی به نیاز مصرف کنندگان عمده و خرد، زمان انتشار گواهی سپرده کالایی و راه اندازی صندوق های کالایی را اعلام و درباره آخرین اقدامات برای راه اندازی بازار مشتقه ارزی و شاخص بورس کالا و شائبه تاسیس بورس مسکن شفاف سازی کرد که مشروح آن را در ادامه می خوانید :

سناریوهای مختلف عرضه و فروش محصولات

در بحث ساختارسازی و پاسخگویی به نیاز مصرف کنندگان عمده و خرد در بورس کالا چه اقداماتی در حال انجام است؟

از آنجا که همواره از بورس ها به عنوان محلی برای Business to Business (بنگاه به بنگاه) یاد می شود از همین رو باید در بورس کالا شرایطی فراهم شود که فعالان بزرگ صنعتی و معامله گران عمده بتوانند کالای خود را از این بازار تهیه کنند. که در این راستا ، سناریوهای مختلف عرضه و فروش محصولات که پاسخگوی نیازهای مختلف باشد، با مشارکت خود عرضه کنندگان، تدوین و به کار گرفته شده است.

اما انتظاری که در بورس ایران ایجاد شده این است که به مشتریان خرد ( consumer ها) هم خدمات ارایه شود. اگرچه این موضوع به یک عنوان یک فرصت تلقی می شود اما حقیقت این است که این امر در وظیفه بورس های کالایی نیست.

به عنوان مثال یک نوع مکانیزم عملی سرویس دهی به مصرف کنندگان خرد در بحث گواهی سپرده کالا به این صورت بوده که با توجه به اینکه عمده مجتمع های پتروشیمی در مناطق عسلویه و ماهشهر است، یک سری انبارهایی را در نزدیکی بازارهای مصرف شناسایی کنیم و کالاهای پتروشیمی مازاد را در انبارهای استاندارد مورد پذیرش بورس کالا نگهداری کنیم تا متقاضیان این کالاها را از روی تابلو و به شکل گواهی سپرده خریداری کند.

در صادرات نیز گواهی سپرده کالایی با استاندارد سازی و نزدیک کردن کالا به بازارهای مصرف می تواند به کمک صادرات برای محصولاتی همانند قیر بیاید. مدلی که در بالا توضیح داده شد را می توان در سطح جهانی پیاده سازی کرد. به این شکل که انبارهایی را در مناطق آزاد دنیا شناسایی کرده و محصولات را آنجا نگهداری کرده و متقاضیانی که قصد دارند این محصولات را در رینگ صادراتی بورس کالا خریداری کنند، گواهی سپرده کالایی را در واقع تهیه می کنند و کالا را از نزدیک ترین انبار موجود تحویل می گیرند. در این شرایط تولیدکننده مستقیما با مصرف کننده و سرمایه گذاران روبرو هستند و نقش واسطه در این میان تغییر پیدا می کند و ریسک ها به حداقل می رسد. همچنین بالعکس این مدل می تواند در بحث واردات مورد توجه قرار بگیرد. این در حالی است که انبارهای خالی فراوانی در مناطق آزاد کشورمان وجود دارد.

برای ایجاد ساختار مالی(Financial Structure) اقدام دیگری که صورت گرفته این است که کلیات طرح صندوق های کالایی(ETC) را در سازمان بورس به تصویب رسانده ایم که وظیفه آن تجارت روی اوراق مبتنی بر کالا (گواهی سپرده کالایی، سلف موازی و ...) خواهد بود. امیدواریم این طرح هر چه زودتر به مرحله اجرا برسد.

انتشار گواهی سپرده کالایی و راه اندازی صندوق های کالایی

فکر می کنید در آینده نزدیک شاهد اجرایی شدن طرح های همانند انتشار گواهی سپرده کالایی و راه اندازی صندوق های کالایی باشیم؟

بله قطعا این طرح ها در آینده نزدیک اجرایی خواهد شد. قرار است طرح گواهی سپرده کالایی با تمامی محصولات پذیرش شده شرکت ذوب آهن اصفهان در بورس کالا با ظرفیت کل انبار در سال آینده آغاز به کار کند. همچنین این شرکت فرابورسی طی روزهای آینده سلف موازی روی محصول تیرآهن ۱۴ و ۱۶ منتشر می کند.

در خصوص راه اندازی صندوق های کالایی نیز منتظر هستیم شرکت های تامین سرمایه یک نمونه اساسنامه و امیدنامه تهیه کنند تا به تصویب سازمان بورس رسیده و به مرحله اجرایی شدن برسد. امیدواریم هر چه زودتر این اتفاق بیفتد. اما قطع به یقین گواهی سپرده سکه طلا در سال جاری عملیاتی خواهد شد. به نظر می رسد موج تامین مالی که از طریق سلف موازی در حوزه پتروشیمی، شرکت های فلزی و ... شروع شده، بخشی از آن در سال جاری به نتیجه برسد و بخش دیگر هم در سال آینده اجرایی خواهد شد.

مذاکره با یک شرکت خودرویی برای انتشار گواهی سپرده

گواهی سپرده خودرو در چه مرحله ای است و آیا تقاضایی از شرکت خودروسازی برای تامین مالی از این طریق وجود داشته است؟

اقدامات مربوط به گواهی سپرده خودرو انجام شده و تنها شرکت های خودروسازی باید از این ظرفیت به وجود آمده استفاده کنند. ناگفته نماند با یک شرکت خودرویی بورسی در این باره در حال مذاکره هستیم. به نظر می رسد با پیش قدم شدن اولین شرکت، مابقی شرکت های این گروه نیز از این ابزار جهت تامین مالی استقبال کنند.

گویا تغییراتی در بازار قراردادهای آتی سکه صورت گرفته است.

بله همین طور است. ساعت معاملات در این بازار از ساعت ۱۰ شروع شده و تا ساعت ۱۹:۳۰ ادامه دارد. این در حالی است که سقف موقعیت ها افزایش یافته است همچنین کاهش نسبی مارجین ها را در دستور کار قرار دادیم و به ۱۲ درصد رسانده ایم. این متغیر اهرم خوبی را برای فعالیت در این بازار ایجاد می کند.

نکته قابل ذکر دیگر آنکه طی هفته گذشته در بازار قراردادهای آتی سکه رکورد دو سال اخیر با حجم ۲۳ هزار قرارداد در یک روز شکسته شد.

آیا تحولات و اقدامات جدیدی در سایر بخش های بورس کالا انجام شده است؟

سامانه جامع معاملاتی بخش بازار فیزیکی بورس کالا عملیاتی شده است. در حال حاضر تمامی کالاها پذیرش شده در بورس کالا به جز چند محصول پتروشیمی روی این سامانه قرار دارند. این سامانه دسترسی آنلاین را از اقصی نقاط کشور فراهم می کند و با قرارگیری چند محصول باقی مانده در آینده ای نزدیک، حضور فیزیکی افراد در تالار معاملات کم کم از بین خواهد رفت.

حضور بورس کالا در عراق

بحث حضور بورس کالا در کشور عراق مطرح بود. این موضوع به کجا رسید؟

حجم تجارت کشور ما با عراق قابل توجه است اما میزان صادرات ما به عراق سالانه ۱۰ میلیارد دلار است و صادرات عراق به ایران سالانه ۳۰۰ میلیون دلار است بنابراین نمی توان این دو رقم را با یکدیگر نت (پایاپای) کرد. برای حل این مشکل لازم است یک بانک اقدامات مربوط به تسویه و پایاپای ریال ایران به دینار عراق را انجام دهد. در ارتباط با مدل هایی که در بالا به آن اشاره شد در بازار هدف یعنی کشور عراق در حال برنامه ریزی هستیم. حتی برخی انبارهای متعلق به نهادهای اقتصادی عراق را شناسایی کرده و مذاکراتی هم انجام داده ایم تا خریدوفروش به راحتی صورت گیرد.

برای پذیرش محصولات جدید برنامه ای در دستور کار دارید؟

در بخش بازار فیزیکی بورس کالا عرضه سیمان را خواهیم داشت. انجمن سیمان هم آمادگی دارد این مهم بعد از عید انجام پذیرد. دلیل تاخیری که در عرضه این محصول وجود داشته به سیاست گذاری های این صنعت بر می گردد. به هر روی پیگیری ها از سوی انجمن سیمان و بورس کالا ادامه دارد.

سازوکار بورس کالا به مذاق فعالان بازار ارز خوش آمده است

آخرین تحولات مربوط به راه اندازی بازار مشتقه ارزی به کجا انجامید. این در حالی که از تک نرخی شدن ارز در سال آینده نیز صحبت می شود.

بخش عمده ای از ارز در قالب ارز آزاد در حال حاضر در بازار مورد معامله قرار می گیرد که عرضه کننده این ارز نیز بانک مرکزی است. با کانون صرافان که در ارتباط با راه اندازی بازار مشتقه ارزی صحبت می کردیم عنوان شد چنین بازاری در حال حاضر وجود دارد منتها چیزی که در این میان قرار است افزوده شود، مدیریت ریسک و استاندارد شدن این ابزارهاست. بنابراین حتی اگر تک نرخی شدن ارز اتفاق نیفتد جامعه هدف همچنان وجود دارد. به عنوان مثال فردی که دانشجوی خارج از کشور است و نیاز به ارز دارد نیاز خود را از این بازار تامین خواهد کرد.

سازوکار فعلی بورس کالا برای راه اندازی بازار مشتقه ارز به مذاق فعالان این بازار خوش آمده است و به نظر می رسد می توان توقعات آنها را برآورده کرد و این بازار را شکل داد. هدف اصلی بعد از شکل گیری این بازار پوشش نوسانات ریسک در این بازار، پوشش ریسک فروش ارز شرکت های تولیدی و پوشش ارز واردکنندگان و صادرکنندگان بوده که برعهده این بازار قرار دارد.

راه اندازی سامانه مجازی انجام معاملات مشتقه ارز

با در نظر گرفتن همه ظرفیت ها و موانع موجود راه اندازی بازار مشتقه ارزی تا چه میزان عملیاتی است و آیا می توان در سال های آتی شاهد تشکیل چنین بازاری بود؟

زمان تشکیل این بازار را باید از سیاست گذاران پیگیری کرد. از لحاظ قانونی بر اساس تبصره ماده ۲۰ لایحه خروج از رکود بر تشکیل بازاری برای پوشش نوسانات نرخ ارز تاکید شده و مهلتی نیز برای آن در نظر گرفته شده است که از مهلت تعیین شده نیز زمان زیادی می گذرد. به هر روی در صورت ابلاغ شدن این موضوع، بورس کالا ظرف یک هفته آماده راه اندازی این بازار است.

در جلسه معرفی بازار مشتقه ارزی در شورای عالی بورس، نمایندگان بانک مرکزی با ذکر شروطی از جمله تک نرخی شدن ارز موافقت خود را با تشکیل این بازار اعلام کردند. شروط مطرح شده از سوی بانک مرکزی هم به سازوکار سیستم بانکی بر می گردد که باید عملیاتی شود و ما منتظر انجام آن توسط همکاران بانک مرکزی هستیم.

از دو هفته اخیر در بورس کالا سامانه مجازی انجام معاملات مشتقه ارز برای آموزش داخلی راه انداخته ایم و تا چنانچه در روند معاملات مشکلی وجود دارد شناسایی شده و برطرف شود. حتی یک روبات طراحی شده که به عنوان یک شخصیت مجازی در موقعیت های خرید و فروش قرار می گیرد. این درحالی است که این امکان را در گام بعدی می توانیم در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهیم تا بتوانند پیش از راه اندازی رسمی این بازار با روش خرید و فروش در آن آشنا شوند.

راه اندازی بورس مسکن سوءتفاهم بود

در خصوص راه اندازی بورس مسکن توضیح دهید. در دوره ای صحبت از تاسیس این بورس شدت گرفت اما بعد از گذشت مدتی این مساله به فراموشی سپرده شد.

برداشتی که از تشکیل این بورس شد یک سوء تفاهم بود. از آنجا که اکثر نهادهای عمومی و بانک ها فروشنده ملک هستند به خصوص بانک ها که طی چند سال گذشته وثیقه هایی که برای پرداخت تسهیلات در اختیار گرفته اند ملک بوده و با توجه به عدم پایبندی دریافت کننده تسهیلات به تعهدات، بانک به ناچار باید این ملک ها را از طریق مزایده به اجرا بگذارد. واگذاری از طریق مزایده علاوه بر اینکه یک فرایند زمان بر بوده، در آخر نیز با شک و شبهه انتخاب برنده همراه است. برای حل این مشکل مجلس تصویب کرد این کالا –ملک- در یک سیستم عرضه و تقاضا و شفاف که محل آن بورس کالا در نظر گرفته شد قرار بگیرد. به هر حال همان طور که می دانید سیستم بورس کالا هم حراج و مزایده است و کالاها در آن مورد معامله قرار می گیرد. اصل موضوع در خصوص راه اندازی این بازار این بود و کسی به دنبال عرضه آپارتمان با یک قیمت مشخص و ... نبود اما بحثی که در ارتباط با راه اندازی بورس مسکن در رسانه ها شکل گرفت سوء تفاهم بود.

اگرچه در آمال و آرزوهای شخصی ام می بینم که در کشور ما نیز مشابه کشورهای غربی امکانی فراهم شود که در بخش مسکن از خاصیت تبدیل به اوراق بهادارسازی استفاده کنیم. نوسانات شدیدی که در این بخش مشاهده می شود به دلیل آن است که از اهرم های بازار مالی در آن استفاده نشده است. یکی از نشانه های کشورهای پیشرفته این است که بازار تعیین کننده قیمت هاست. تا چه زمانی دولت می خواهد با مصوبه های دستوری جلوی نوسانات کالاهایی چون نفت و دلار را بگیرد.

بحث خروج پتروشیمی ها از بورس کالا که با پیگیری وزیر صنعت در حال انجام بود به کجا انجامید؟

با فعالان صنعت صنعت پتروشیمی مذاکرات متعددی صورت گرفت و خواسته های آنها شنیده شد. حتی برخی از این درخواست ها منطقی بود و در بورس کالا اعمال شد. مانند اینکه آف گریدها که عرضه مداوم ندارد از تالار اصلی به تالار فرعی منتقل شد. در خصوص قراردادهای بلندمدت که دیگر درخواست این گروه بود، ابزارهایی چون سلف یا سلف موازی طراحی شد اما برخی صرفا تمایل به قراردادهای بلندمدت با یکسری مشتریان خاص داشتند که این آمادگی را به تایید موافقت وزارت صنعت اعلام کردیم. در مجموع به نظر می رسد تا حد زیادی توانستیم رضایت شرکت های پتروشیمی را جلب کنیم. با توجه به آخرین موضع دولت در این رابطه بحث خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا منتفی است.

شرط  طراحی شاخص بورس کالا

به کارگیری شاخص بورس کالا از سالیان پیش مطرح بود اما هیچ وقت به نتیجه نرسید. فکر می کنید تعریف این شاخص عملی هست یا خیر؟

چنانچه به سمت بازار اوراق بهاداری حرکت کنیم این شاخص قابلیت تعریف و طراحی را دارد. با توجه به این که بورس کالا باید به طور قطع به این سمت در حرکت باشد امید است در آینده ای نزدیک شاخص بورس کالا نیز طراحی شده و مورد استفاده قرار بگیرد.

به عنوان سوال آخر آیا بودجه ۹۴ شرکت بورس کالا تا پایان سال محقق می شود؟

وضعیت مالی شرکت بورس کالا در سال جاری همانند شرکت های دیگر خوب نبود به طوری که پیش بینی درآمد (EPS) عملیاتی رقم مطلوب مجموعه نبود و به نظر می رسد به پیش بینی سود امسال نرسیم. به همین منظور باید کارهای توسعه ای همچون راه اندازی بازار مشتقه ارز، انتشار اورق گواهی سپرده، اوراق سلف و ... در کنار رونق بازار در سال های آتی انجام شود. همچنان سهم بخش بازار فیزیکی در درآمدها زیاد است و بخش کشاورزی نقش قابل توجهی داشت.

منبع : ملت بازار