مهدی مهدوی با توجه به مزایای متعدد و رشد روز افزون این ابزار معاملاتی به خصوص در حوزه پوشش ریسک، در گفتگو با خبرنگار ایلنا گفت: شیوع ویروس کرونا در دنیا تولیدکنندگان و فعالان صنایع را طی هفته های گذشته با چالش زیان ناشی از نوسان قیمت کالاها مواجه کرد؛ به طوری که در دوره گسترش دامنه این بیماری در کشورهای مختلف، شاهد افت قیمت محصولاتی همچون پی وی سی، متانول، محصولات فولادی و سایر کالاها در بازارهای جهانی بودیم که این موضوع ریسک زیادی برای تولیدکنندگان این کالاها ایجاد کرد.

کرونا هشداری برای صنایع

وی در خصوص امکان پوشش این ریسک ها به کمک قراردادهای بلندمدت اظهار داشت: این نوسان قیمت ها در حالی صنایع را متحمل ریسک کرد که بازارهای مالی و بورس های کالایی همواره ابزارهایی از جمله قراردادهای کشف پریمیوم برای پوشش ریسک ناشی از این نوسانات طراحی و معرفی کرده اند که شاید بهره گیری از این ابزارهای نوین بتواند این ریسک ها را تا حد زیادی پوشش دهد. به طوری که شاید بتوان گفت نوسانات اخیر و ریسک های مترتب بر آن، هشداری برای شرکت های تولیدی و صنایعی باشد تا از ابزارهای مالی همچون معاملات آتی و قراردادهای کشف پریمیوم برای پوشش ریسک های احتمالی خود بهره گیرند و تنها به قراردادها و خرید و فروش های مبتنی بر معاملات نقدی اکتفا نکنند.

این کارشناس بازار کالایی در بیان مهم ترین مزیت این قراردادها گفت: مزیت اصلی این گونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع مواد اولیه اطمینان خاطر دارد. حال آنکه در قراردادی مثل سلف خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش‌خرید کند.

وی افزود: در برخی موارد نیز به دلیل مشخص شدن قیمت نهایی در زمان انعقاد قرارداد کشف پریمیوم، امکان تضمین قیمت برای خریدار وجود دارد. حال آنکه ممکن است برخی خریداران، سرمایه موردنیاز را برای تامین مواد اولیه مصرفی خود در اختیار نداشته باشند، اما برای حفظ تولید آتی خود نیازمند تضمین باشند که این ضمانت به کمک قرارداد کشف پریمیوم امکان‌پذیر است.

به گفته مهدوی، به کمک قرارداد کشف پریمیوم فروشنده نیز این اطمینان را پیدا می‌کند که کالای تولیدی خود را در تاریخ سررسید می‌فروشد.

بیمه تولید در مقابل التهابات احتمالی

وی با بیان اینکه این قراردادها به نوعی بیمه ای برای التهابات احتمالی پیش رو و راهکاری برای اطمینان خریدار و فروشنده از آینده است، گفت: در روزهایی که شاهد تغییرات سریع قیمتی در بازار کالاها هستیم، قرارداد کشف پریمیوم بورس کالا می تواند برای فروشنده و خریدار یک کالا در تصمیم گیری و برنامه ریزی جهت تولید محصول و تامین مواد اولیه مصرفی در آینده، امنیت و اطمینان خاطر لازم را ایجاد کند و آنها را در مقابل نوسانات احتمالی آتی بیمه کند.

مهدوی بسیاری از شرکت های خریدار و فروشنده کالاها عمدتا دولتی و یا نیمه دولتی هستند و وقتی کالایی را پیش فروش یا پیش خرید می کنند، ممکن است در زمان تحویل به دلیل نوسان شدید قیمت ها با زیان مواجه شوند. این در حالی است که به کمک ابزارهای مالی از جمله قراردادهای بلندمدت و معاملات کشف پریمیوم می توان مانع از این زیان ها شد.

برطرف شدن مشکل کمبود نقدینگی تولیدکنندگان

این معامله گر با اشاره به مواجه تولیدکنندگان با مشکلات مربوط به کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش گفت: در قراردادهای کشف پریمیوم معامله با پرداخت مبلغی به عنوان پیش پرداخت و ضمانت معاملات صورت می‌پذیرد و تسویه نهایی در آینده و براساس قیمت های اصلی در آن زمان صورت می گیرد که همین قابلیت مهم، راهکاری برای حل مشکل کمبود نقدینگی تولیدکنندگان است. همچنین در این روش معاملاتی می توان از تامین اعتبارات مالی توسط بانک ها نیز استفاده کرد.

به گفته این کارشناس حوزه کالا، شفافیت موجود در معاملات کشف پریمیوم در بورس می‌تواند انگیزه ای برای افزایش معاملات قراردادهای بلندمدت و رونق آن باشد. در این زمینه شاید تجربه قیمت های پرنوسان ناشی از بروز بحران کرونا در جهان و داخل کشور، به تغییر رویکرد صنایع و حرکت آنها به سمت فاصله گرفتن از روش های همیشگی و معاملات نقد منجر شود و انتظار می رود با استفاده از این نوع قراردادها و همچنین استفاده از روش های تسویه اعتباری، در آینده شاهد کاهش ریسک در فعالیت های اقتصادی و رونق بیشتر تولید خواهیم بود.

کشف پریمیوم چیست؟

در پایان این گزارش می افزاید، معاملات کشف پریمیوم یکی از ابزارهای نوین مالی است که هم اکنون در بورس کالا و انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این نوع از معاملات  قراردادی است که بر مبنای یک تعهد دو طرفه که در بازار فیزیکی شکل گرفته و معامله می‌شود و به موجب آن، طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را بر اساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه‌التفاوت توافق‌شده) معامله کنند. خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقبا و براساس شرایطی انجام می‌شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌شود. مکانیزم این قرارداد به‌گونه‌ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به‌عنوان وجه‌الضمان تودیع کنند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ برای ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ میﺷﻮد و قیمت مبنا ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، از سوی ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود.

به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ زمانی بین طرفین منعقد می‌شود ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده‌اند. اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ‌ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می‌شود. ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ در این قراردادها از فرمول توافق‌شده بین طرفین و پریمیوم کشف‌شده قابل محاسبه است.