به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، در این میان به نظر می‌رسد برای حاکمیت بیشتر نظام عرضه و تقاضا در این بازار، بورس کالا هم باید مانند بسیاری از بورس‌های دنیا به مرجعی برای قیمت تبدیل شده و در چارچوب بورس‌های کالایی با استفاده از مدل‌های خارجی خود را تنظیم کند. چندی پیش هم شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس کالا را به عنوان بهترین مرجع قیمت‌گذاری کالاها در کشور عنوان و تصریح کرده بود در آینده‌ای نزدیک با تمرکز این بورس بر صادرات محصولات، به مرجع قیمت‌های منطقه تبدیل خواهد شد. بر این اساس بورس‌کالا با برنامه‌های توسعه بین‌المللی که در دستور کار دارد به زودی به عنوان مرجع قیمتی در منطقه و بازارهای بین‌المللی شناخته خواهد شد، یکی از این اقدامات را شاید بتوان تغییر میانگین قیمت‌های جهانی برای استخراج قیمت پایه از دوهفته درمیان به هفتگی عنوان کرد.

بازه زمانی درنظر گرفته شده در تعیین میانگین قیمت‌های جهانی برای به دست آوردن قیمت پایه همواره یکی از دغدغه‌های مهم برای انجام معاملات پتروشیمی بوده است زیرا سبب وارد شدن ضررهایی به دو طرف اصلی معاملات یعنی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان می‌شد که به مرور زمان در چند سال اخیر از یک ماه به دو هفته کاهش پیدا کرده و طبق آخرین تصمیم مسئولان این حوزه قرار است از ابتدای اردیبهشت ماه، قیمت‌گذاری نرخ‌های پایه از میانگین دو هفته یک بار به میانگین هفتگی تبدیل و محصولات برپایه قیمت های هفتگی در بورس کالا معامله شود.

همخوانی بیشتر با قیمت های جهانی

در این خصوص حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: سیستم قیمت‌گذاری به صورت دو هفته‌ای به گونه‌ای بود که بازار ما را از قیمت‌های نرخ پایه جهانی عقب نگه می‌داشت و فضایی را برای سفته بازی خارج از بورس ایجاد می‌کرد. بنابراین تصمیم گرفته شد برای ایجاد یک همخوانی بهتر با قیمت‌های جهانی چنین تغییری را ایجاد کنیم.

او افزود: قیمت پایه از طرف شرکت ملی پتروشیمی قرار است از هفته اول اردیبهشت به صورت هفتگی اعلام می شود که درواقع این قیمت پایه اساس رقابت در بازار کالا قرار می‌گیرد. ساعات انجام معاملات هم بر مبنای فرصت رقابت تعیین می‌شود و برای تطبیق بیشتر با معاملات و نرخ‌های بین‌المللی نیازی به تغییر این ساعات یا تالارهای موجود نیست.

قیمت ها به روز می شود

اسماعیل نیکخو، مدیر بازاریابی و فروش پتروشیمی ایلام این تغییر را مثبت ارزیابی کرد و گفت: قیمت‌های جهانی به صورت هفتگی تغییر می‌کنند، بنابراین اگر ما همزمان با تغییرات جهانی نرخ‌ها را به روز کنیم، شرایط برای کشف نرخ پایه واقعی مناسب‌تر خواهد شد، البته اگر اعلام قیمت‌ها روز شنبه انجام شود بهتر است تا به این ترتیب خریداران فرصت بیشتری برای خرید خود تا انتهای هفته داشته باشند.

نیکخو در ادامه یکی از مشکلات اصلی پتروشیمی‌ها را مساله "خوراک" دانست و افزود: به نظر من بهتر است تعیین حجم آن برای شرکت‌ها به دست دولت و در واقع توسط شرکت ملی پتروشیمی باشد اما در حال حاضر این کار توسط شرکت پیمانکار انجام و مدیریت می‌شود؛ نکته تاریک این موضوع جایی اتفاق می‌افتد که امکان دارد این پیمانکار، حجم عمده خوراک را به شرکت‌های سهامی زیرمجموعه خود اختصاص دهد. بر این اساس، دیگر شرکت‌ها در مراحل انتهایی توزیع خوراک قرار می‌گیرند که به نظر عادلانه نیست.

افزایش قدرت تصمیم‌گیری برای خریدار و عرضه‌کننده

محمد امیری، مدیر بورس کالای کارگزاری آگاه هم در این رابطه بیان کرد: قیمت پایه محصولات پتروشیمی بر اساس قیمت جهانی مجله ICIS و قیمت دلار آزاد حساب می‌شود. هر چه تغییرات قیمت‌های جهانی و دلار به روی محصولات در زمانی مناسب و به موقع اعمال شود، قدرت تصمیم‌گیری برای خریدار و عرضه‌کننده بیشتر شده و از این رو نقش تحلیل‌های قیمت‌های جهانی پررنگ‌تر از قبل می‌شوند.

 از منظری دیگر عاملی که اینجا باید مورد توجه قرار گیرد این است که مصرف‌کننده ایرانی از انحصار و شرایط تحمیلی رنج می‌برد اما در بازارهای جهانی تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی دارای شرایط بسیار بهتری هستند به طوری که در یک بازار رقابت کامل فعالیت می‌کنند و حق انتخاب‌های بسیار زیادی جهت تامین مواد اولیه مورد نیاز خود دارند، همچنین مجبور به خرید با هر قیمت و از یک تولیدکننده خاص نیستند.

 نکته مورد توجه این که فعالان این حوزه از شرایط پایدار استقبال کرده و با تغییرات در روش های قیمت‌گذاری محصولات با شک و تردید برخورد می‌کنند که این موضوع هم با گذشت ۲-۳ هفته از اعلام قیمت هفتگی محصولات پتروشیمی به شرایط عادی باز می‌گردد و فعالان از مزایا و شرایط قیمت‌های به موقع برخوردار می‌شوند.

موارد گفته شده در حالی مطرح است که به اعتقاد برخی کارشناسان، در بخشی از بازار دلالان فعالیت پررنگی دارند و به کمک برخی واسطه‌ها محصولات به دست مصرف‌کننده‌ها می‌رسد. در وضعیت قبلی یعنی اکتساب میانگین به طور دوهفته‌ای، این واسطه‌ها یک هفته فرصت داشتند تا بعد از تسویه بارشان را بفروشند البته با قیمتی که دو هفته پیش محاسبه شده بود اما در حال حاضر این سیکل تسویه حسابشان وقتی انجام می‌شود قیمت هفته بعد اعلام می‌شود که این موضوع در تصمیم‌گیری فروش دلال‌ها هم تاثیر می‌گذارد. در این شرایط کسانی که از بازار سرمایه خرید می‌کنند سود و منفعت خوبی به دست می‌آورند.

 از طرف دیگر هر چقدر قیمت‌ها شفاف‌تر و به روزتر و به موقع‌تر باشد برای برنامه‌ریزی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تاثیر بیشتری دارد و با دید بازتری قیمت‌ها را می‌توانند تعیین کنند و به فروش برسانند. روزهای عرضه دیگر موضوع مدنظر فعالان این حوزه است؛ آنها معتقدند روزهای عرضه باید با روزهای اعلام قیمت پایه سنخیت داشته باشند.

از طرفی کاهش بهای تمام  شده  نقطه  عطف اعلام هفتگی نرخ ها است؛ برای کسی که می‌خواهد بهای تمام شده‌اش را کاهش داده و از این بازار استفاده کند، تصمیم‌گیری صحیح در خصوص تعیین قیمت و استراتژی خرید، نیاز به اعلام به موقع "قیمت پایه" دارد.

در واقع بخش تولید برای استخراج بهای تمام شده، باید منتظر قیمت پایه باشد تا روز عرضه متضرر نشود؛ به این ترتیب روز اعلام نرخ پایه باید زمانی انتخاب شود که برای خرید محصولات پتروشیمی، پالایشگاهی و شیمیایی زمان کافی برای تصمیم گرفتن وجود داشته باشد و اگر اعلام قیمت‌های عرضه بعد از اعلام قیمت‌های پایه باشد، موجب ضرر به خریداران و حتی بورس کالا می‌شود.

منبع: هفته‌نامه اطلاعات بورس